مقایسه روایت دو راوی عاصم(حفص بن سلیمان-ابوبکر شعبه بن عیاش)

پایان نامه حاضر به معرفی عاصم و راویان وی و نیز بررسی اختلاف های این دو راوی در کل قرآن کریم اختصاص دارد. در فصل مربوط به معرفی عاصم و راویان وی،مباحثی چون شرح حال و مذهب عاصم،رجال و راویان عاصم،اسانید قرائت وی در دو کتاب «السبعه»و«التیسیر»،شرح حال و مذهب راویان عاصم و پیشینه روایت آنها مطرح شده است. عاصم یکی از قرای سبعه می باشد که قرائت را از«ابو عبدالرحمن سلمی»و«زر بن حبیش»اخذ کرده است.وی همانند سایر قرا،دارای چندین راوی است که دو تن از مهم ترین و مشهورترین آنها«حفص بن سلیمان»و «ابوبکر شعبه بن عیاش» می باشند.قاضی نور الله شوشتری عاصم را در زمره محبین اهل بیت پیامبر(ص)به شمار آورده و سید حسن صدر و سید محسن امین بر تشیع وی تصریح کرده اند.وی در سال127یا128ق.در شهر کوفه درگذشت. حفص که شاگرد و پسر همسر عاصم بود،قرائت را از او فرا گرفت.از نظر«یحیی بن معین»روایت حفص،روایت صحیح از قرائت عاصم است.به طور کلی وی را در قرائت،فردی مورد اعتماد و ضابط معرفی کرده اند؛در حالی که در حدیث،او را مورد جرح قرار داده اند.شیخ طوسی،حفص را در زمره اصحاب امام صادق(ع)به شمار آورده که بنا بر گفته مرحوم تستری این عنوان،اعم است و دلالت بر تشیع نمی کند؛کما این که برقی در رجال خود،افرادی را از اصحاب امام صادق(ع)شمرده ولی تصریح به عامی بودن آنها کرده است.با این وجود،سندی که خلاف این امر(تشیع حفص)را ثابت کند نیز به دست نیامد.طبق شواهد موجود،روایت حفص از ابتدا در کتابت و قرائت رایج نبوده و در قرون گذشته و مناطق مختلف،مسلمانان قرآن را به قرائت های مختلف تلاوت می کردند و روایت حفص از حدود قرن نهم به بعد شروع به انتشار کرد و رواج یافت. و اما راوی دیگر عاصم«ابوبکر شعبه بن عیاش» می باشد که در منابع موجود به عنوان شخصی پرهیزکار،عالم و عامل به سنت،معرفی شده است.برخی از رجالیون-شیعه و سنی-وی را از اهل سنت به حساب آورده اند؛در عین حال شواهدی وجود دارد که حاکی از ارادت وی به اهل بیت پیامبر اکرم(ص)-و احتمالا تشیع او-می باشد؛اما در نهایت باید گفت که تشیع وی گرچه محتمل است اما اثبات نشده.طبق شواهد موجود،روایت شعبه در برهه ای از زمان و در برخی از مناطق همچون عراق رواج داشته و علمایی چون علامه حلی به آن عنایت داشتند؛و در ایران در کنار روایت حفص،مورد توجه مسلمانان بوده است. پس از معرفی عاصم و راویان وی،به مقایسه روایت این دو راوی در کل قرآن کریم پرداخته شده که بخش عمده این پایان نامه را به خود اختصاص داده است.این مقایسه بر مبنای دو کتاب«التیسیر»و«السبعه»که از قدیمی ترین و معتبرترین کتب در علم قرائات می باشند صورت گرفته و در ضمن مقایسه روایت این دو راوی،به وجه تمایز این دو کتاب نیز اشاره شده است.همچنین علاوه بر استخراج موارد اختلافی این دو راوی در کل قرآن بر اساس دو کتاب مذکور،با استفاده از کتب احتجاج،تفسیر،فقه و...به بررسی وجوه و ادله (حجت های)هر یک از موارد اختلافی در حدود نه جزء از قرآن کریم-از سوره البقره تا انتهای سوره الأعراف-نیز پرداخته شده است.