تحلیل کالبدی و طراحی فضاهای شهری پیرامون محورهای شاخص در شهرهای جدید (نمونه موردی: شهر جدید سهند)

احداث شهرهای جدید که از اواخر دهه شصت در ایران و با هدف پاسخگویی به نیاز مسکن در شهرهای بزرگ و اسکان سرریز جمعیت در این شهرها آغاز گردید، علاوه بر نتایج کارآمد، مسائلی را نیز به همراه داشت. عدم برخورداری از هویت، سرزندگی، پویایی و ... از جمله مسائل مطرح این شهرها در حیطه طراحی شهری است که برای رفع این مسائل می توان از الگوهای طراحی شهری بهره گرفت. یکی از این الگوها که هم اکنون نیز در ساختار شهرهای جدید ایران مشاهده می شود، الگوی محور شاخص شهری یا محور مجهز شهری است. محورهای شاخص، محورهایی هستند که همچون ستون فقرات شهر عمل می کنند و عملکرد مرکز خدماتی شهر را دارند. اما سوالی که مطرح می شود این است که برنامه ریزی و طراحی این محورها و فضاهای شهری پیرامون آنها، تا چه اندازه به اهداف اولیه خود دست یافته است و طراحی فضاهای شهری پیرامون این محورها از چه الگویی باید تبعیت کند. برای پاسخ به این سوال، محور شاخص شهر جدید سهند با استفاده از تکنیک swot و ارائه نقشه های تحلیلی مورد تحلیل کالبدی و ارزیابی عملکردی قرار گرفته است. تحلیل و ارزیابی صورت گرفته نشان می دهد که طراحی و شکل گیری محور شاخص و فضاهای پیرامون آن، ضمن حل بعضی مسائل، مسائلی را نیز به همراه داشته است که نشانه های این مسائل در حال بروز هستند. عدم رعایت اصول کالبدی و کیفی طراحی فضا مثل پیوستگی فضایی، محصوریت و انتظام فضایی، فقدان حس مکان و هویت شهری، انطباق لایه های مختلف عملکردی و بیش از ظرفیت بر محور شاخص شهر و ... از جمله مسائل در حال شکل گیری در محور شاخص شهر جدید سهند است. برای حل این مسائل در محور شاخص شهر جدید سهند و فضاهای پیرامون آن، پس از تحلیل کالبدی صورت گرفته با استفاده از تکنیک swot و با تدوین چشم انداز و ارائه الگوهای راهبردی، معیارهای طراحی کالبدی این فضاها ارائه گردیده است و فضاهای شهری پیرامون محور طبق الگوها و معیارهای ارائه شده طراحی گردیده است.