ارزیابی حساسیت نسبی ارقام مرکبات نسبت به عوامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه

یکی از مهم ترین بیماری های قارچی در ایران و سایر نقاط جهان، بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه یا گموز مرکبات است. به منظور جداسازی و شناسایی عوامل ایجادکننده ی بیماری و تعیین حساسیت ارقامی از مرکبات شمال کشور طی فصول بهار تا پاییز 1386 از باغ های مرکبات استان به صورت تصادفی نمونه برداری شد. با انتقال نمونه ها به آزمایشگاه و کشت قطعات بافت های ریشه، طوقه، میوه 14 جدایه ی phytophthora روی محیط کشت cma و bnprah جداسازی گردید. بر اساس خصوصیاتی چون مرفولوژی اسپورانژیوم، دمای مطلوب رشد، تولید ااسپور، شکل پرگنه و سرعت رشد 2 گونه یphytophthora citrophthora وphytophthora parasitica شناسایی شدند. گونه ی p. citrophthora فاقد اعضای جنسی وگونه ی p. parasiticaدارای اعضای جنسی ااگون و آنتریدی، هتروتال و دارای تیپ جنسی a2 بودند.آزمون های بیماری زایی جدایه های مذکور با استفاده از روش آزمایشگاهی مایه زنی دیسک قارچ روی شاخه های بریده شده ی لیمو شیرین و میوه ی پرتقال تعیین گردید. در زمینه ی رشد شعاعی جدایه ها در دماهای مختلف بین میانگین رشد شعاعی جدایه ها تفاوت هایی وجود داشت که می تواند به عنوان یکی از ویژگی های اختصاصی جدایه ها مطرح شود. کمینه، بهینه و بیشینه دما در گونه یp. citrophthora به ترتیب 5، 27 و 32 درجه ی سانتیگراد و در گونه ی p. parasitica به ترتیب 7، 32 و 35 درجه ی سانتیگراد روی محیط غذایی cma اندازه گیری شد. آزمون های شدت بیماری زایی جدایه ها روی شاخه های بریده شده ی لیمو شیرین در آزمایشگاه صورت گرفت. نتایج نشان داد که تمام جدایه ها روی این رقم بیماری زا بودند و از نظر آماری در سطح 1% بین جدایه ها تفاوت معنی داری وجود داشت. در ارزیابی حساسیت نسبی ارقام پونسیروس، نارنج آف تایپ، لیمو شیرین و یوزو♀ × شانگشا♂ (2 نتاج e وf ) و شانگشا♂ × یوزو♀(2 نتاج d وg ) با مایه زنی ریشه، شاخه های بریده وطوقه ی قلمه های ارقام مذکور مشخص گردید که حساس ترین ارقام، لیمو شیرین و یوزو♀ × شانگشا♂ (e) و متحمل ترین ارقام پونسیروس و نارنج آف تایپ نسبت به پوسیدگی ریشه بودند. رقم یوزو♀ × شانگشا♂ (f) نسبت به پوسیدگی طوقه متحمل و پونسیروس مقاوم است. ارقام شانگشا♂ × یوزو♀ (2 نتاج d و g) به هر دو بیماری حساس می باشد.