تحلیل کارایی و بهره وری درصنایع کارخانه ای ایران (طی سال های 83-1374)

کارایی و بهره وری و بهبود آن در صنایع کارخانه ای از ملزومات حرکت در جهت توسعه صنعتی است و از طرفی با توجه به شرایط روزافزون فرایند جهانی شدن اقتصاد و ضرورت ارتقاء رقابت در صنایع کارخانه ای، تحلیل پیرامون نقش کارایی و بهره وری و تاثیرگذاری نسبی عناصر هر یک از آنها در راستای رشد و توسعه همه جانبه اقتصادی امری ضروری است. در تحقیق حاضر سعی شده است با به کارگیری روش تحلیل پوششی داده ها(dea)، کارایی و بهره وری صنایع کارخانه ای ایران به تفکیک کد isic تحلیل و بررسی شود. در این تحقیق کارایی فنی، مقیاس و تخصیصی به وسیله نرم افزار windeap محاسبه شده است سپس با استفاده از داده های گروهی و شاخص مالم کوئیست، تغییرات بهره وری کل محاسبه شده است و بر اساس همین شاخص تعیین کننده های تغییرات بهره وری کل، یعنی تغییرات کارایی فنی و تغییرات تکنولوژیکی برآورد شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که به طور متوسط سالانه رشد بهره وری 3/7- درصد بوده است و در میان صنایع مختلف، صنایع تولید ذغال کک-پالایشگاه های نفت وپتروشیمی با متوسط رشد 19 درصد، از بیشترین رشد بهره وری برخوردار بوده است. متوسط تغییرات عناصر بهره وری کل یعنی کارایی فنی و پیشرفت فنی به ترتیب 7/0 و 8- درصد برآورد شده است. شایان ذکر است که عناصر تعیین کننده کارایی فنی یعنی کارایی مقیاس و کارایی خالص(مدیریتی) به ترتیب رشدی در حدود 5/0 و 2/0 درصد داشته اند.