بررسی مواد آموزشی مورد استفاده در تدریس زبان فارسی مقدماتی در میان زبان آموزان مدرسه المهدی قم

هدف اصلی پژوهش حاضر عبارتست از بررسی و ارزیابی مواد آموزشی مورد استفاده در آموزش زبان فارسی مقدماتی در بین زبان آموزان مدرسه ی المهدی قم. در این تحقیق مواد آموزشی در بخش مواد چاپی شامل کتاب درسی و کتاب کار و در بخش مواد غیر چاپی شامل رسانه ی انسانی( استاد)، جامعه، مواد دیداری(فیلم)، مواد شنیداری( کاست و سی دی های صوتی)، مواد رایانه ای( نرم افزارهای چندرسانه ای) به کار گرفته شده در آموزش زبان فارسی مقدماتی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. این پژوهش پیمایشی و از نظر روش شناسی توصیفی است. جامعه ی آماری پژوهش متشکل از 67 نفر زبان آموز و 8 نفر از اساتید می باشد که به علت محدودیت، نمونه و جامعه ی آماری آن یکسان در نظر گرفته شده است. برای جمع آوری اطلاعات مورد نظر به منظور تحقق اهداف پ‍ژوهش از پرسش نامه ی محقق ساخته استفاده گردید. این پرسش نامه با بهره گیری از مطالعات مربوط به ارزیابی مواد آموزشی و آموزش زبان فارسی تهیه و تدوین شد. که شامل بخش های مختلف از قبیل کتاب درسی متشکل از تلفظ، دستور، واژه و متن، مهارت های زبانی، تصاویر، خصوصیات عمومی وفیزیکی، نحوه ی ارائه ی محتوا، و بخش کتاب کار، استاد، جامعه، مواد دیداری، شنیداری و رایانه ای بوده است. برای تعیین روایی، ابزار تهیه شده به تعداد10 نفراز متخصصان و صاحب نظران آموزش زبان و زبان شناسی ارائه گردید و پس از اصلاح برخی موارد مورد تأیید واقع گردید. همچنین همبستگی درونی ابزار با روش آلفای کرونباخ محاسبه وعدد 0/93 برای مدرسان و 0/98 برای زبان آموزان به دست آمد که حاکی از پایایی پرسش نامه می باشد. بعد ازاجرای پرسش نامه، جمع آوری، جمع بندی، خلاصه و دسته بندی، اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون های خی2 و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از مهمترین نتایج بدست آمده در این پژوهش، به موارد زیر می توان اشاره نمود: کتاب درسی آموزش زبان فارسی مقدماتی (کتاب اول) متأثر از رویکرد ساختاری و رفتارگرایی است و بر مبنای روش مستقیم آموزش داده می شود. آگاهی اساتید از زیر بنای فکری و فلسفی و آموزشی باعث اجرای صحیح برنامه ی درسی و استفاده ی مناسب از معیارهای علمی تهیه مواد آموزشی می شود. همچنین ملاک ها ومعیارها ی تهیه وتدوین کتاب درسی(کتاب اول) نیاز به باز نگری، اصلاح، تغییر و تقویت بر اساس یافته های جدید علمی دارد. ساختار مناسب تهیه ی کتاب کار در تدوین کتاب کارِ آموزش زبان فارسی مقدماتی به طور کامل رعایت نشده است. با وجود غیر مرتبط بودن مدرک و رشته ی تحصیلی اساتید، آن ها به عنوان رسانه ی انسانی نقش مناسبی در آموزش زبان فارسی مقدماتی دارند. باوجود نقش مناسبی که زبان آموزان و اساتید برای مواد دیداری، شنیداری و رایانه ای در آموزش زبان فارسی قائل هستند، این دسته از مواد آموزشی به اندازه ی کافی در اختیار زبان آموزان قرار نمی گیرد. این مسأله می تواند شکل گیری، رشد و پیشرفت مهارت های چهارگانه زبانی و آموزش همه ی سطوح آن را تحت تأثیر قرار دهد. بر اساس نتایج به دست آمده رابطه ی معناداری بین مواد آموزشی چاپی و غیر چاپی با یادگیری زبان فارسی مقدماتی دیده نمی شود. این مسأله گویای نامناسب بودن تهیه و تدوین مواد آموزشی در مدرسه ی مذکور می باشد.