بررسی تغییرات سرمی سلنیوم، مس و روی درگوسفند متعاقب تجویز خوراکی نانوذرات سلنیوم

سلنیوم یکی از عناصر کمیاب است که نقشی اساسی را در زندگی جانداران ایفا می نماید. مهم ترین نقش های این عنصر شرکت در ساخت گلوتاتیون پراکسیداز و تیوردوکسین ریدوکتاز است. مشخص شده است زمانی که اندازه ذرات به مقیاس نانومتر کاهش می یابد خواص جدیدی مانند اثرات کوانتومی و واکنش پذیری بالا در محدوده ای وسیع تر را آشکار می نمایند. از این رو نانوسلنیوم قابلیت زیستی مشابهی با سلنیت دارد در حالی که خواص توکسیک نانوسلنیوم 7 برابر کمتر از سلنیت است. بدین منظور و برای پی بردن به اثرات زیستی نانوذرات سلنیوم و مقایسه آن با اثرات سلنیت سدیم 15 رأس گوسفند با متوسط سنی 1/5سال، در سه گروه تیمار یک، تیمار دو و شاهد به طور کاملاً تصادفی دسته بندی شدند و با انجام آزمایشات cbc و انگل شناسی از سلامت آن-ها اطمینان حاصل شد. سپس به گروه تیمار یک، نانو ذرات سلنیوم با دوز یک میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و به گروه تیمار دو، سلنیت سدیم با دوز یک میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به مدت ده روز خورانده و به ترتیب در روز های صفر (قبل از خوراندن نانوسلنیوم و سلنیت سدیم )، ده، بیست و سی پس از خوراندن دارو از ورید وداج خونگیری شد. سرم نمونه ها در اسرع وقت جدا و اقدام به سنجش تغییرات سطح سرمی سلنیوم، مس و روی در زمان های یاد شده به ترتیب با استفاده از دستگاه جذب اتمی، کیت راندوکس و روش 5-br-paps گردید. داده های به دست آمده توسط نرم افزار سیگما استات ویرایش 2 و با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و تست های تکمیلی دانت و توکی در سطح 05/0p< مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج حاصله بیانگر آن بود که سطح سلنیوم سرم در گروه دریافت دارنده نانوذرات سلنیوم (تیمار 1) در روزهای 20 و 30 و در گروه دریافت دارنده سلنیت سدیم (تیمار 2) در روزهای 10، 20 و 30 از افزایشی معنادار نسبت به روز صفر برخوردار شد ( p<0/05)، اتفاقی که تنها در روز دهم برای سطح سرمی مس نیز رخ داد و در هر دو گروه سطح سرمی مس دچار افزایشی غیرمعنادار شد (p>0/05) و سپس رو به کاهش معنادار نهاد ( p<0/05). خاطر نشان می سازد که افزایش سطح سرمی مس گروه تیمار 1 در روز دهم نسبت به گروه کنترل معنادار بود ( p<0/05). اما یافته ها در مورد سطح سرمی روی متفاوت بود، به طوری که در گروه تیمار 1 در روزهای 10، 20 و 30 و در گروه تیمار 2 تنها در روز 10 کاهش معنادار آن نسبت به سطح پایه (روز صفر) رخ داد ( p<0/05). یافته های فوق حکایت از آن دارند که با بهره گیری از ذرات سلنیوم در سطح نانو، تغییراتی در نوع عملکرد این عنصر پدید می آید که از آن جمله می توان به تأخیر در افزایش سطح سرمی سلنیوم در گروه تیمار 1 (از روز 20) نسبت به گروه تیمار 2 (از روز 10) و نیز اثرات منفی و بلند مدت آن بر سطح سرمی روی اشاره نمود.