مقدمه نویسی، تصحیح و تحشیه هفت رساله منحصر به فرد از سفینه تبریز

سفینه تبریز از جمله کهن ترین مجموعه های خطی است. این مجموعه مشتمل بر 209 کتاب و رساله است که در حدود سالهای 721 تا 723 ق تحریر شده است. از آن میان 7 رساله منحصر به فرد و نادر از مجموعه رساله ها مقدمه نویسی، تصحیح و تحشیه می شود. نویسنده فاضل و پرکار این مجموعه، ابوالمجد محمد بن صدرالدین تبریزی ملکانی قرشی است. سفینه تبریز آینه ای از وضع فرهنگی تبریز، در باشکوه ترین دوران حیات فرهنگی آن یعنی در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. پنج رساله از مجموع هفت رساله مذکور، پندنامه است که سه تای آنها از پندهای پهلوی نشأت گرفته اند، (پندهای تاج انوشروان و کلمات بزرگمهر یک و دو) و دو رساله دیگر کلمات خواجه عبدالله انصاری، مشتمل بر پندهای اسلامی است. رساله خواص الاحجار نیز مشتمل بر نام هفتاد نوع سنگ گرانبهاست که بعد از معرفی مختصر سنگ ها چنانکه از نام اثر هویداست خواص درمانی آنها را ذکر کرده است. فرهنگنامه ای از خواص درمانی سنگ ها و روش درمان بیماری ها از طریق آنها تهیه شد. البته شایان ذکر است که بخش پایانی این رساله افتادگی دارد. رساله عقاید الفرق نیز هفتاد فرقه منشعب از اسلام را معرفی می کند و هر چند بی نظمی هایی در ترتیب فرق آن دیده می شود، لکن چون برخی از فرق گمنام را شرح می دهد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. از میان این رساله ها پند نامه تاج انو شروان و کلمات خواجه عبدالله انصاری مورد مقایسه تطبیقی قرار گرفت. لازم به ذکر است که سفینه تبریز نسخه اساس قرار گرفته است.