نقش واسطه ای سبک‎های هویت در میان روابط اجتماعی و تاب آوری در دانشجویان دانشگاه شیراز

پژوهش حاضر درقالب یک مدل علّی، چگونگی تأثیر پذیری تاب آوری، از متغیرهای محیطی و سبک های هویت همچنین میزان و سهم تأثیر عوامل شخصی، خانوادگی و محیطی را بر تاب آوری مورد بررسی قرار داد. در این مدل، محیط خانواده و محیط دانشگاه به عنوان متغیر های برون زاد، سبک های هویت به عنوان میانجی و تاب آوری به عنوان متغیر درون زاد در نظر گرفته شدند. در خصوص سبک های هویت مدل برزونسکی مورد استناد قرار گرفت که در آن سبک های هویت به "اطلاعاتی" "هنجاری" و "گسیخته/اجتنابی" تقسیم شده است. محیط خانواده مطابق نظر بلوم در قالب ابعاد "انسجام بیانگری" "تضاد و تعارض" و "جاذبه" در نظر گرفته شد و برای محیط دانشگاه عوامل "آموزشی- ارتباطی" و "رفاهی -کمک-آموزشی" مورد ارزیابی قرار گرفت. شرکت کنندگان پژوهش شامل 407 نفر (271 دختر، 136 پسر) از دانشجویان دوره ی کارشناسی دختر و پسر سال اوّل و دوم دانشگاه بودند که در سال تحصیلی 87-1386 مشغول به تحصیل بودند. این دانشجویان با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرها ی پژوهش از پرسش نامه ی سبک های هویت وایت و همکاران (1998)، پرسش نامه ی عملکرد خانواده ی بلوم (1985)، پرسش نامه ی محیط دانشگاه گلوریا و رابینسون کورپیوس (1996) و مقیاس تاب آوری کونور و دیویدسون (2003) استفاده گردید. پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرونباخ و روایی آن ها با استفاده از روش تحلیل عاملی احراز گردید. نتایج نشانگر روایی و پایایی قابل قبول آزمون ها بود. مدل فرضی با استفاده از رگرسیون چندگانه به شیوه ی متوالی همزمان و بر اساس مراحل بارون و کنی(1989)، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان می دهد که ابعاد انسجام و آموزشی - ارتباطی به طور مستقیم بر تاب آوری و سبک اطلاعاتی اثر دارد. افزون بر این تعارض خانوادگی نیز سبک اطلاعاتی را پیش بینی می کنند. ابعاد انسجام، رفاهی - کمک آموزشی ، جاذبه و آموزشی ارتباطی به طور مستقیم سبک هنجاری را پیش بینی می نمایند. هم چنین سبک اجتنابی به طور مستقیم و مثبت به وسیله ی تعارض و رفاهی کمک-آموزشی پیش بینی می شود و ، به طور منفی به وسیله ی آموزشی- ارتباطی. نتایج بیشتر نشان داد در میان سبک های هویت، سبک هنجاری نقش واسطه ای قوی تری نسبت به سایر سبک ها دارد. هم چنین در بین متغیر های محیط خانواده و دانشگاه عملکرد خانواده نسبت به محیط دانشگاه پیش بینی کننده قوی تر برای تاب آوری بود. علاوه بر این نتایج نشان داد که انسجام و آموزشی - ارتباطی به واسطه ی سبک های هویت تاب آوری را به گونه ی مثبت پیش بینی می نماید.