بررسی ابعاد مدل فرایند و محتوای خانواده از چشم انداز دوره تحولی خانواده

هدف از این مطالعه بررسی دوران تحولی زندگی زناشویی بر اساس سه مولفه فرایندها، محتوا و بافت اجتماعی قرار گرفت. گروه نمونه ی مورد مطالعه در این پژوهش شامل 386 خانواده بود که در شش دوره ی اول زندگی بر اساس نظریه تحولی خانواده( دوال، 1957) قرار داشتند. میانگین سنی شرکت کنندگان در این مطالعه 26/34 بود که بطور متوسط 4/14 سال از تشکیل زندگی آنها می گذشت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس مشکلات زناشویی سامانی و ریان ( 2008) بود این مقیاس شامل 28 سوال در قالب سه عامل مشکلات فرایند، مشکلات محتوایی و مشکلات بافتی بود. ضریب آلفا برای این سه عامل به ترتیب برابر با 88/0 ، 91/0 و 93/0 و برای کل مقیاس 89/0 بود. نتایج حاصل از تحلیل واریانس چند متغیره ( monova) برای مقایسه ی شش گروه تحولی خانواده در سه مولفه ی مشکلات فرایندی ، مشکلات محتوایی و مشکلات مربوط به بافت اجتماعی حاکی از وجود تفاوت معنادار مابین گروه های تحولی مختلف در این سه مولفه داشت. نتایج این تحلیل نشان داد که مشکلات فرایندی در دوره ی نوجوانی فرزندان و دوره ی پایه گذاری خانواده در مقایسه با دیگر دوران تحولی خانواده بطور معناداری بیشتر می باشد [f(5,366)=2/7, p< 0/01] .همچنین خانواده ها به لحاظ مشکلات محتوایی در دوره نوجوانی فرزندان، دوره پایه گذاری خانواده و فرزندآوری در مقایسه با دیگر دوران تحولی خانواده با مشکلات بیشتری روبرو می باشد[f(5,366)=2/7, p< 0/01] همین طور نتایج این پژوهش نشان داد که خانواده ها در دوره ی تحولی پایه گذاری و نوجوانی فرزندان بطور معناداری در مقایسه با دیگر دوران تحول خانواده با مشکلات بافتی روبرو هستند [f ( 5 , 366) = 3/73, p<0/001 . مطابق یافته های این پژوهش دو دوره ی خانواده با فرزند پیش دبستانی و خانواده با فرزند دبستانی با کمترین مشکلات فرایندی ، محتوایی و بافتی روبرو می باشد. مطابق یافته های این پژوهش بحرانی ترین دوران تحولی زندگی خانوادگی مربوط به دورانی است که خانواده دارای فرزند نوجوان می باشد و دوران طلایی آرامش خانواده دورانی است که خانواده دارای فرزند پیش دبستانی و دبستانی می باشد. نتایج این مطالعه بر ضرورت ارائه خدمات متفاوت برای دوران تحولی مختلف خانواده را پیشنهاد می دهد.