امام علی(ع) و جنگ روانی

دوران حکومت امام علی با وقوع سه جنگ جمل، صفین و نهروان فضایی سنگین و پرالتهاب ایجاد کرده بود. در این عصر نیز جنگ روانی مانند بقیه ادوار تاریخی وجود داشته است و امام علی و معاویه نیز از آن بهره گرفتند. این پژوهش میزان توجه به جنگ روانی در عصر امام علی و تأثیر بهره گیری امام علی از جنگ روانی بر موفقیتهای آن حضرت در عرصه جنگ را بررسی نموده است. پژوهش حاضر در صدد بررسی این فرضیه است که امام علی از شیوه های جنگ روانی برای تأثیرگذاری بر مخاطبان خویش تا آنجا که مطابق با ارزشهای اسلامی و اخلاقی بود، بهره گرفتند. در سیره جنگ روانی امام علی؛ شیوه هایی مانند فریب، شایعه، ارعاب و تهدید که از شیوه های مرسوم در جنگ روانی است جایگاهی نداشت در حالیکه معاویه برای رسیدن به اهداف خود از هیچ شیوه ای چشم پوشی نکرد. پژوهش حاضر در 4 فصل تدوین یافته که فصل اول به مفاهیم نظری جنگ روانی که شامل تعریف مفهوم جنگ روانی از دیدگاه اندیشمندان و سیاستمداران، هم چنین تاریخچه استفاده از آن در ادوار تاریخی باستان، اسلام و عصر حاضر و در پایان فصل به تعریف انواع روشهای جنگ روانی از جمله اقناع، تحریک، تشجیع، ارعاب و فریب پرداخته است. فصل دوم شیوه های جنگ روانی را که امام علی در سیره جنگ روانی خود علیه مخاطبان خویش بهره گرفته، بررسی نموده است. در فصل سوم شیوه های جنگ روانی معاویه نظیر فریب، شایعه، ارعاب، تحریک بررسی شده است. فصل آخر در دو بخش تدوین یافته : بخش اول تقابل امام علی با جنگهای روانی معاویه و پاسخهای امام علی به اتهامات نسبت داده شده از سوی معاویه بررسی شده و بخش دوم شامل عوامل تأثیر گذار بر پیروزی امام علی در جنگهای روانی خویش مواردی مانند جایگاه خاص امام علی در مقام پیام دهنده جنگ روانی، صداقت و درستی در پیام و اقناع مخاطب می باشد. در پایان پژوهش این نتیجه حاصل شد که امام علی در بهره گیری از جنگ روانی برای تأثیرگذاری بر مخاطبان خویش، پیروز بودند و این پیروزی بر موفقیت امام علی در جنگها تأثیرگذار بود.