بررسی صوت شناختی همخوان های انسدادی غیرانتهایی زبان فارسی

یکی از موضوعات اساسی در بررسی همخوان های انسدادی مسئله ی مدت زمان آغاز واکداری و معادله مکانی برای تعیین جایگاه تولید آنهاست. پژوهش حاضر نیز با هدف بررسی صوت شناختی همخوان های انسدادی زبان فارسی آغاز شد و برای دستیابی به هدف فوق، در این پژوهش فرضیات و پرسش هایی مطرح نمودیم تا بتوانیم ارتباط مدت زمان آغاز واکداری و معادله مکانی را با توجه به متغیرهای سن و جنس تشخیص دهیم. در این راستا پنجاه واژه ی تک هجایی فارسی معیار به عنوان داده انتخاب شدند تا از طریق ضبط صدای هشت نفر گویشور فارسی زبان در سه گروه سنی کودک، نوجوان و بزرگسال این موارد در طیف آنها اندازه گیری شوند: برای مشخص نمودن مدت زمان آغاز واکداری به پیروی از روش لده فوگد(2006) شروع زمان واکداری را از خط عمودی اول که نمایشگر رهش انسدادی مورد نظر است تا زمان شروع خط نوسانی که نمایانگر ارتعاش پرده های صوتی در هنگام تولید واکه هاست در نظر گرفته شد. برای مشخص نمودن معادله ی مکانی به پیروی از روش سوسمن(1997 و 1991) بسامد سازه ی دوم واکه ها در جایگاه های رهش، آغازین و میانی واکه مورد اندازه گیری قرار گرفت. سپس با استفاده از آزمون general linear model در نرم افزار stata و two way anova موارد زیر از طریق آمار توصیفی و تحلیلی بررسی شدند. در تحلیل مربوط به مدت زمان آغاز واکداری نسبت به جایگاه تولید و رابطه ی آن با متغیرهای سن و جنس موارد زیر مشاهده شدند: مدت زمان آغاز واکداری در انسدادی های کامی به طور معنی داری بیشتر از گونه های دندانی و دولبی شده است؛ میانگین مدت زمان آغاز واکداری خانمها (کودک، نوجوان و بزرگسال) بیشتر از آقایان بدست آمده است؛ میانگین مدت زمان آغاز واکداری در کودکان و نوجوانان دختر و پسر بیشتر از بزرگسالان محاسبه شده است؛ با درنظر گرفتن گروه مبنا نیز مشاهده شد که میزان زمان آغاز واکداری انسدادی ها در افراد مختلف یکسان نیست. در بحث پیرامون معادله مکانی نیز نتایج زیر حاصل شده است: میانگین بسامد سازه ی دوم واکه ها در همه ی انسدادی ها برای کودکان و نوجوانان دختر و پسر بیشتر از بزرگسالان گزارش شده است؛ شیب معادله مکانی مربوط به انسدادی های دندانی همه افراد کمتر از شیب بقیه ی انسدادی هاست، نتیجتاً میزان هم تولیدی این انسدادی ها با واکه ها کمتر است؛ شیب معادله مکانی مربوط به خانمها (کودک، نوجوان و بزرگسال) بیشتر از آقایان محاسبه شده است؛ ضریب تعیین یا درجه ی هم تولیدی همخوان ها با واکه ها در کودکان و نوجوانان دختر و پسر بیشتر از بزرگسالان بدست آمده است. نتیجتاً در تحقیق حاضر مشخص شد که متغیرهای سن و جنس به طور معنی داری در مدت زمان آغاز واکداری و معادله ی مکانی انسدادی های غیرانتهایی زبان فارسی تأثیر گذار بوده اند.