بررسی کارآیی مصرف کودهای نیتروژن و فسفر در چغندر قند رقم زرقان

به منظور بررسی کارآیی مصرف کودهای نیتروژن و فسفر در رقم زرقان چغندرقند آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح بذر کرج اجرا شد. تیمارهای کود نیتروژن شامل عدم مصرف کود بع عنوان شاهد، 120، 160، 200 و 240 کیلوگرم نیتروژن خالص از منبع کود اوره (46% نیتروژن خالص) در هکتار و تیمارهای کود فسفر شامل عدم مصرف کود (شاهد)، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار از منبع سوپر فسفات تریپل تهیه شد. نتایج نشان داد که اثر مقادیر سطوح مختلف کود نیتروژن و فسفر و اثر متقابل آن ها از لحاظ عملکرد ریشه، عملکرد شکر، عملکرد شکر سفید، غلظت نیتروژن مضره، بیلان نیتروژن در گیاه، کارآیی استفاده و مصرف نیتروژن برای صفت عملکرد شکر و عملکرد ریشه، کارآیی جذب فسفر، کارآیی مصرف فسفر در تولید ریشه و شکر معنی دار می باشد. مقایسه میانگین اثرات متقابل تیمارها نشان داد که از لحاظ عملکرد ریشه تیمار با مصرف 240 کیلوگرم نیتروژن و 50 کیلوگرم فسفر در هکتار با تولید 92 تن ریشه در هکتار نسبت به سایر تیمارها برتری داشت ولی تفاوت معنی داری با تیمار 120 کیلوگرم نیتروژن و 50 کیلوگرم فسفر نداشت، پس برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و جلوگیری از کاهش کارآیی کودهای نیتروژن و فسفر، با در نظر گرفتن بهترین کمیت و کیفیت، تیمار 120 کیلوگرم نیتروژن و 50 کیلوگرم فسفر مقرون به صرفه اقتصادی می باشد. مقایسه میانگین های صفات کارآیی نیتروژن نشان داد که از لحاظ کارآیی جذب نیتروژن تیمارهای مورد بررسی اختلاف معنی داری با یکدیکر نداشته در صورتی که از لحاظ کارآیی استفاده از نیتروژن برای صفت عملکرد شکر در تیمار بدون مصرف کود نیتروژن و فسفر ( ) معادل 5/63 کیلوگرم شکر به ازای هر کیلوگرم نیتروژن جذب شده بالاترین میزان را به خود اختصاص داد. همچنین کارآیی مصرف نیتروژن در تولید شکر، تیمار بدون مصرف کود نیتروژن و تیمار مصرف 100 کیلوگرم فسفر با تولید 41 کیلوگرم شکر به ازای هر کیلوگرم نیتروژن در بالاترین رتبه را به خود اختصاص داد و در نهایت به طور میانگین کارآیی هر کیلوگرم نیتروژن کودی برابر 30 کیلوگرم شکر برآورد شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل کارآیی جذب فسفر بر خلاف کارآیی جذب نیتروژن معنی دار شد و در بررسی کارآیی استفاده از فسفر برای هر دو صفت عملکرد ریشه و عملکرد شکر غیر معنی دار شد. در صورتی که برای کارآیی مصرف فسفر در هر دو صفت مذبور معنی دار شد. در نهایت به طور میانگین کارآیی هر کیلوگرم فسفر کودی برابر 88 کیلوگرم شکر بود.