هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (آنتراسن، پایرن و بنزوآلفاپایرن) در ماهی شبه شوریده (johnius belangerii) و رسوبات خور موسی، خلیج فارس

سه ترکیب آنتراسن، پایرن و بنزوآلفاپایرن از میان هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در رسوبات خور موسی و عضلات ماهی شبه شوریده ی صید شده در این منطقه در دو فصل سرد (بهمن ماه 1386) و فصل گرم (تیر ماه 1387) اندازه گیری شدند. سه ایستگاه در خور موسی به نام های خور غزاله، خور جعفری و خور زنگی انتخاب گردید. غلظت آنتراسن در نمونه های رسوب در دامنه ی 64/24 تا 90/258 نانو گرم بر گرم نمونه ی خشک قرار داشت که خور جعفری به طور معناداری از دو ایستگاه دیگر آلوده تر بود. دامنه ی غلظت پایرن در رسوبات از 96/379 تا 45/889 نانو گرم بر گرم نمونه ی خشک بود که میزان این ترکیب به طور معناداری در خور جعفری از دو خور غزاله و زنگی کمتر بود. بنزوآلفاپایرن که ترکیبی بسیار سرطان زا می باشد نیز در رسوبات دارای دامنه ی غلظت 43/1062 تا 62/5819 نانوگرم بر گرم نمونه ی خشک بود و در مورد این ترکیب هم خور جعفری به طور معناداری از دو خور دیگر آلوده تر بود. در مورد ترکیب آنتراسن در نمونه های رسوب در هیچ یک از ایستگاه ها بین دو فصل سرد و گرم اختلاف معناداری مشاهده نگردید. در حالی که در مورد غلظت پایرن در نمونه های رسوب، در دو خور غزاله و جعفری بین دو فصل سرد و گرم تفاوت معنادار وجود داشت و در فصل گرم کمتر بود. غلظت بنزوآلفاپایرن در رسوبات هم تنها در خور جعفری در فصل گرم به طور معنی داری کاهش یافته بود. غلظت سه ترکیب مورد نظر در بافت عضلات ماهی شبه شوریده، وضعیتی کاملا متفاوت نسبت به رسوبات داشت. غلظت آنتراسن در عضلات این ماهی در دامنه ی 00/1 تا 29/1 نانوگرم بر گرم نمونه ی مرطوب اندازه گیری گردید. غلظت پایرن هم در دامنه ی 90/0 تا 20/1 نانوگرم بر گرم نمونه ی مرطوب قرار داشت. در مورد بنزوآلفاپایرن غلظت ها از دو ترکیب دیگر هم کمتر بود به طوری که دامنه ی آن از 62/0 تا 81/0 نانوگرم بر گرم نمونه ی مرطوب بود. در مورد غلظت هر سه ترکیب در بافت عضله ی نمونه های ماهی، هیچ گونه تفاوت معناداری بین ایستگاه های مختلف مشاهده نگردید. همچنین تفاوت معناداری نیز بین غلظت سه ترکیب مورد نظر در عضلات ماهیان بین دو فصل سرد و گرم، در هیچ یک از ایستگاه ها وجود نداشت. غلظت سه ترکیب مورد مطالعه در رسوبات خور موسی در مواردی از استانداردهای کیفیت رسوب دو کشور کانادا و آمریکا بیشتر بود. به خصوص ترکیب بنزوآلفاپایرن که در همه ی موارد از این دو استاندارد مقدار بیشتری را نشان داد. این امر در حالی است که غلظت همین ترکیب در عضلات ماهیان از دو استاندارد اتحادیه ی اروپا و fao/who کمتر بود. در نهایت می توان نتیجه گیری کرد که رسوبات منطقه ی خور موسی نسبتا به آنتراسن، پایرن و بنزوآلفاپایرن آلوده هستند، در حالی که عضلات ماهی شبه شوریده چندان به این ترکیبات آلوده نمی باشند.