تاثیر سطوح کود نیتروژن بر بیوماس علوفه و کارایی مصرف نیتروژن ارقام سورگوم علوفه ای

افزایش روز افزون جمعیت و عدم توانایی مراتع در برآورد نیاز غذایی دام ها موجب شده است که کشت گیاهان علوفه ای بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. این گیاهان به دلیل برخورداری از علوفه مرغوب، ساده تر بودن کاشت، داشت و برداشت، خوش خوراکی، کنترل فرسایش، علف های هرز، آفات و بیماری ها و نیاز کمتر به مواد غذایی خاک در مقایسه با زراعت های دیگر از اهمیت قابل توجهی برخوردار هستند. در مدیریت بهینه گیاهان زراعی، استفاده از سیستم های مدرن و نهاده های تاثیر گذار بر کشت و کار از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در واقع، مقادیر کافی از عناصر غذایی همراه با فراهم بودن آب و استفاده از ارقام پر محصول از عوامل مهم در دستیابی به عملکرد بالا به شمار می آیند. با توجه به افزایش جمعیت طی سالهای اخیر، مشخص شده است که سهم عمده تولید جهانی غذا باید از گیاهان زراعی بدست آید که در زمین های فقیر کشت می شوند. در حال حاضر توجه بیشتری به سوی گونه ها و ارقامی است که می توانند در خاکهای فقیر عملکرد بیشتری تولید کنند. دسترسی گیاهان به عناصر غذایی، بسته به نوع خاک، شرایط آب و هوایی، گونه و ارقام گیاهی، متفاوت است. امروزه به علت بالا بودن هزینه تولید کودهای شیمیایی لازم است که جذب و مصرف عناصر غذایی از کارایی بالایی برخوردار باشد تا بدین وسیله، از هزینه تولید کاسته شده و سود بالاتری برای کشاورزان فراهم گردد. به منظور دستیابی به این اهداف، لازم است کارایی مصرف عناصر غذایی و راه های افزایش آن مورد بررسی قرار گیرد. نیتروژن مهمترین عنصر غذایی در تولید گیاهان زراعی به شمار می آید و کمبود آن در بیشتر خاک ها وجود دارد و لازم است که به صورت کود مصرف شود. درصد بازیافت نیتروژن بسته به ویژگی های خاک، روش، مقدار و زمان مصرف و سایر عملیات مدیریتی تغییر می کند. گیاهان زراعی پر محصول نسبت به گیاهان کم محصول، از عناصر غذایی خاک به نحو مناسب تری بهره برداری می کنند. در این مورد حتی نوع رقم گیاهان زراعی نیز نقش مهمی در کارایی نیتروژن ایفا می کند. مصرف نادرست کودهای حاوی نیتروژن در درازمدت ضمن تاثیر مخرب بر محیط زیست و سلامتی انسان، هدررفت آن موجب کاهش کارایی استفاده از نیتروژن خواهد شد. از آنجا که ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد، بنابراین مقدار مواد آلی خاک های آن پایین است و اغلب گیاهان دچار کمبود نیتروژن هستند. این مشکل باید با استفاده از کودهای نیتروژنه برطرف شود. متأسفانه این کودها به صورت موثر استفاده نمی شود و کارایی مصرف آنها پایین است. از دیدگاه اقتصادی به منظور کاهش هزینه و کمک به حفظ محیط زیست، لازم است این کارایی افزایش یابد. استفاده از ارقامی با کارایی بالا در استفاده از نیتروژن و انتخاب سطح کودی مناسب برای هر رقم از مهمترین عوامل دستیابی به عملکرد مناسب سورگوم (sorghum bicolor l.) به شمار می رود. نظر به اینکه آزمایش های اندکی روی سورگوم در منطقه اردبیل انجام شده است، در این آزمایش تلاش شد تا تاثیر سطوح مختلف کود حاوی نیتروژن بر بیوماس علوفه ای و کارایی مصرف کود در ارقام سورگوم علوفه ای مورد بررسی قرار گیرد.