ارزیابی مقاومت ژنوتیپ های مختلفی از چغندرقند نسبت به پوسیدگی های ریشه ناشی از عوامل مهم قارچی و کرومیستایی در شرایط گلخانه ای

چغندرقند یکی از گیاهان مهم صنعتی بوده و از منابع اصلی تهیه شکر می باشد. بیماری های ریشه چغندرقند ، یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد این گیاه هستند. استفاده از ارقام مقاوم، امن ترین روش زیست محیطی برای مدیریت بیماری های خاکزاد است. در این پژوهش مقاومت چهار ژنوتیپ اصلاحی چغندرقند شامل 78،44]24 و 16 به همراه دو ژنوتیپ حساس و مقاوم نسبت به عوامل مهم پوسیدگی ریشه شامل pythium aphanidermatum، phytophthora drechsleri و rhizoctonia solani با گروه های آناستوموزی دو و چهار در شرایط گلخانه ای بررسی شده است. نمونه برداری از مزارع چغندرقند آلوده در استان های آذربایجان غربی، کرمانشاه، لرستان، مرکزی و همدان صورت گرفت. با استفاده از محیط کشت نیمه انتخابی cma-parp ، 59 جدایه pythiaceae به دست آمد. شناسایی جدایه ها، با توجه به ویژگی های مورفولوژیکی، شکل پرگنه، ریسه های هوایی، اندام های جنسی و غیر جنسی با استفاده از کلیدهای شناسایی انجام گرفت. از بین جدایه های بدست آمده، 42 جدایه pythium aphanidermatum و سه جدایه phytophthora drechsleri تشخیص داده شدند. جدایه های بیماری زای rhizoctonia solani با گروه های آناستوموزی دو و چهار از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند تهیه شد. بر اساس نتایج حاصل از آزمون بیماری زایی در شرایط درون شیشه ای و گلخانه ای جدایه pa2 ازبین جدایه های pythium aphanidermatum و جدایه phk از میان جدایه های phytophthora drechsleri دارای بیماری زایی بالایی بودند. ارزیابی ژنوتیپ ها نسبت به عوامل بیماری زا در شرایط گلخانه ای انجام گرفت. ارزیابی نسبت به جدایه pa2، در دو مرحله گیاهچه ای و مرحله رشد برگی، صورت گرفت. در مرحله گیاهچه ای ژنوتیپ های 16 و 44 نسبت به عامل بیماری مقاومت نشان دادند. در مرحله رشد برگی، ژنوتیپ های 16، 44 و 78 دارای شاخص بیماری کمتری از شاهد مقاوم بودند. اثر متقابل سن و ژنوتیپ نشان دادکه در بیشترژنوتیپ ها با افزایش سن مقاومت نیز افزایش می یابد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های چغندرقند نسبت به phytophthora drechsleri در مرحله رشد برگی، ژنوتیپ 78 را در کنار شاهد dorotea در یک گروه قرار داد. نتایج حاصل از ارزیابی ژنوتیپ های چغندرقند نسبت به (ag-4) r. solani در مرحله رشد ریشه ای، ژنوتیپ 16 را به همراه شاهد dorotea در یک گروه قرارداد. ارزیابی مقاومت ژنوتیپ ها نسبت به (ag-2-2) r. solani در سه مرحله رشدی انجام گرفت. در هر سه مرحله رشدی چهار ژنوتیپ اصلاح شده به همراه شاهد مقاوم در گروه جداگانه ای از شاهد حساس قرار گرفتند. نتایج حاصل از تعامل ژنوتیپ و سن گیاه نشان داد که با افزایش سن از مرحله گیاهچه ای به مرحله رشد برگی، مقاومت افزایش می یابد. 10 جدایه pythium aphanidermatum مورد مطالعه مولکولی قرار گرفتند و از آنالیز rapd برای شناسایی و تعیین تنوع موجود در بین آن ها استفاده شد. آنالیز rapd توانست با استفاده از پرایمرهای 10 نوکلوتیدی opa-15 و opa-08جدایه های pythium aphanidermatum را شناسایی کند. نتایج rapd نتوانست تنوع وابسته به منشأ جغرافیایی جدایه ها و شدت بیماری زایی آن ها را ردیابی کند.