مطالعه کانه‏سازی مس-مولیبدن و دگرسانی‏های وابسته در توده نفوذی کال‏کافی، شمال شرق انارک

ناحیه کال‎کافی در 76 کیلومتری شمال‎شرق انارک (استان اصفهان) و در منطقه ایران مرکزی قرار گرفته است. توده نفوذی کال‎کافی حداقل از سه فاز ماگمایی تشکیل شده که از قدیم به جدید شامل: ‎‎‎‎(1) ‎دیوریت-‎‏ مونزودیوریت،‎‏‏ (2) ‎‏مونزونیت-‎کوارتزمونزونیت ‏‏‏و (3) گرانیت‏ آلکالن پورفیری-‏‏کوارتزسینیت پورفیری است. کانی‎سازی در کانسار کال‎کافی را می‏توان به دو نوع اصلی تقسیم‎ نمود: (1) ‏کانی‎سازی مس-‏مولیبدن و (2)‏ کانی‎سازی طلا- پلی‎متالیک (سرب-‏ روی و طلا). کانی‎سازی مس- ‏مولیبدن در این منطقه از اهمیت بیشتری برخوردار است که به‎طور عمده بر‎ گرانیت‎ها و کوارتزمونزونیت‎های پورفیری منطبق می‎باشد و در منطقه دگرسانی فیلیک و فیلیک- آرژیلیک تمرکز دارد. این کانی‎سازی در سه منطقه هیپوژن، سوپرژن و اکسیداسیون توسعه یافته است. بررسی‏ها نشان می‏دهند که توده نفوذی کال‎کافی مجموعه‎ای از گرانیتوئیدهای نوع i وs را در خود جای داده است. سنگ میزبان کانسار کال‎کافی ترکیبی از مونزونیت تا گرانیت دارد و ماگمای به‎وجود آورنده آن ماگمایی شوشونیتی تا کالکوآلکالن پتاسیم بالاست. بر اساس مطالعات صحرایی، پتروگرافی و پراش پرتو ایکس، سه منطقه دگرسانی پتاسیک، فیلیک- آرژیلیک و سیلیسیک در ناحیه مورد مطالعه تشخیص داده شد. این دگرسانی‏ها بیشتر در فاز سوم ماگمایی توده نفوذی کال‎کافی توسعه یافته‎اند. دگرسانی فیلیک بیشترین گسترش را در منطقه دارد. پاراژنز دگرسانی فیلیک شامل‎: سریسیت+ کوارتز+ پیریت+ کانی‎های رسی± کلسیت می‎باشد، پاراژنز کانی‎شناختی دگرسانی آرژیلیک شامل کائولینیت+ دیکیت+ سریسیت+ کوارتز+ هماتیت+ لیمونیت+ گوتیت و دگرسانی پتاسیک نیز شامل: ارتوز+ بیوتیت ثانویه+ کوارتز± سریسیت است. تهی‎شدگی عناصر کمیاب خاکی در نمونه‎های دگرسان شده مبین تحرک این دسته از عناصر (تا حدی عناصر کمیاب خاکی متوسط) در محیط دگرسانی گرمابی (به‏ویژه دگرسانی سیلیسی) است. مطالعات حرارت‎سنجی میان‎بارهای سیال ناحیه مورد مطالعه، نشان می‎دهند که شوری سیال کانی‏ساز از 1/74 تا 53 درصد وزنی معادل نمک طعام تغییر می‎نماید. دمای یکنواختی به‏دست آمده از این میان‎بارها نیز گویای وجود حداقل دو نسل میان‎بار سیال یا سیال کانی‎ساز است.