بررسی ویژگی های شخصیتی در کتاب های درسی و دانش آموزان علوم انسانی دوره متوسطه شهر شیراز

شخصیت و عوامل تأثیر گذار بر آن از مفاهیم بنیادی و اساسی حوزه روان شناسی است. یکی از عوامل موثر بر شخصیت انسان، محیط اجتماعی- فرهنگی( نهاد خانواده، آموزش و پرورش و غیره) است که فرد در آن زندگی می کند. نهاد آموزش و پرورش یکی از موثرترین عوامل این محیط به حساب می آید که از طریق یکی از مهم ترین ابزارهای آموزشی خود یعنی کتاب های درسی به آموزش دانش آموزان مشغول است. در این پژوهش ویژگی های شخصیتی در کتاب های درسی و دانش آموزان مورد بررسی قرار گرفته است. روش: روش پژوهش انجام شده، روش کیفی است و از دو ابزار تحلیل محتوا و مصاحبه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده، که هر یک برای بخشی از جامعه آماری می باشد. در بررسی ویژگی های شخصیتی در کتاب های درسی از تحلیل محتوا استفاده شده است. از روش مصاحبه نیز برای بررسی ویژگی های شخصیتی دانش آموزان استفاده شده و سپس پاسخ های مصاحبه شوندگان به صورت عمیق مورد تحلیل قرار گرفته اند. نمونه پژوهش، کتاب های تاریخ و ادبیات سال دوم و سوم دوره متوسطه رشته علوم انسانی و 12 نفر از دانش آموزان سال سوم رشته علوم انسانی شهر شیراز می باشند. یافته ها: در کتاب های درسی 270 ویژگی شخصیتی مورد شناسایی قرار گرفتند که ویژگی های موردپسند مردم- که منجر به سازگاری بهتر با محیط می شوند- با تعداد و فراوانی بالاتر از ویژگی های ناپسند بودند. همچنین در مصاحبه انجام گرفته، به جز در ویژگی های امید، دل رحمی و پرخاشگری که در کتاب های درسی شناسایی شده بودند، دانش آموزان ویژگی های مطرح شده در کتاب های درسی را دارا بودند. در نتیجه ویژگی های شخصیتی با تعداد و فراوانی زیاد در کتاب های درسی شناسایی شدند و دانش آموزان نیز آن ویژگی ها را در خود درونی کرده و رشد داده بودند.