سیرهء امنیتی و اطلاعاتی رسول خدا (ص)

موضوع پژوهش حاضر سیره امنیتی و اطلاعاتی رسول خدا(ص) می باشد. بدون شک مهم ترین وظیفه هر حکومتی تأمین امنیت است به گونه ای که می توان گفت که تشکیل حکومت برای ایجاد امنیت است. زیرا در سایه امنیت است که فعالیت های جامعه اعم از سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و غیره انجام می پذیرد. از سوی دیگر، کسب اخبار و اطلاعات از فعالیت دشمنان و گروه های رقیب و مراقبت از کارگزاران حکومتی شرط اساسی تأمین امنیت می باشد. لذا با نگاهی به حکومت رسول خدا(ص) به عنوان یک حکومت دینی این سؤال مطرح می شود؛ که تأمین امنیت چه جایگاهی در سیره حکومتی رسول خدا(ص) داشت، آن حضرت(ص) چه رویکردهایی جهت این هدف اتخاذ می کردند؟ در پاسخ، فرضیه ای مطرح شد مبنی بر این که تأمین امنیت از مهم ترین دغدغه های حکومت رسول خدا(ص) بود که با دو شیوه نرم افزاری و سخت افزاری تأمین می گشت. این پژوهش در سه فصل این فرضیه را مورد بررسی قرار می دهد فصل اول در باره چارچوب نظری پژوهش می باشد که پس از مقدمه و تعریف امنیت به مباحثی همچون ابعاد گفتمانی امنیت، ابزارهای تأمین امنیت، ابعاد موضوعی امنیت، مرجع امنیت و در آخر نگاهی به رویکردهای مختلف امنیتی دارد. فصل دوم در سه گفتار به بررسی سیره امنیتی رسول خدا(ص) می پردازد. گفتار اول، امنیت از منظر قرآن و رسول خدا(ص)، که شامل: آیات و روایات نبوی(ص) در این زمینه، گفتار دوم، رسول خدا(ص) و شیوه سخت افزاری تأمین امنیت، که شامل: به کارگیری نیروی نظامی، اقدامات انتظامی و مباحث مربوط به هر کدام و گفتار سوم: رسول خدا(ص) و شیوه نرم افزاری تأمین امنیت، که شامل: دیپلماسی، انعقاد پیمان های سیاسی، حقوق اقلیتها، هویت سازی، اخلاق نیک و اندیشه و مشی سیاسی رسول خدا(ص) می باشد. فصل سوم به سیره اطلاعاتی رسول خدا(ص) می پردازد. هرچند این بحث در ضمن گفتار دوم قرار دارد. اما به دلیل موضوع پژوهش، جداگانه در این فصل آورده شده است که در ضمن دو گفتار آمده است؛ گفتار اول: اطلاعات و جایگاه آن در قرآن و کلام رسول خدا(ص)، که شامل: تعریف اطلاعات و آیات و روایات نبوی(ص) در این زمینه، گفتار دوم: اقدامات اطلاعاتی رسول خدا(ص) که شامل: قلمرو فعالیت¬های اطلاعاتی، گردآوری اطلاعات با شیوه¬های گوناگون، سیستم حفاظت، عملیات مخفی و مباحث مربوط به هر کدام می¬پردازد. در پایان، این پژوهش نتیجه می گیرد که رسول خدا(ص) هرچند برای شیوه تأمین امنیت سخت افزاری اهمیت بسیاری قائل بودند و از پیشرفته ترین وسائل و بهترین و دقیق ترین شیوه ها در امور نظامی، انتظامی و اطلاعاتی بهره بردند اما آن حضرت(ص) توجه بیشتری به شیوه تأمین امنیت نرم افزاری داشتند؛ زیرا کارآمدی ابعاد سخت افزاری امنیت در گرو تحقق امنیت نرم افزاری می باشد.