بررسی روند تغییرات کمی و کیفی منابع آب های زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت جوین، استان حراسان رضوی)

دشت حاصلخیز جوین در شمال شرق ایران ،شمال شهرستان سبزوار و غرب شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی و مختصات جغرافیایی? 30 ?56 تا ? 30 ?58 طول شرقی و ? 15 ?36 تا ? 45 ?36 عرض شمالی واقع گردیده است. راه آهن تهران- مشهد در ایستگاههای نقاب، آزادوار و سلطان آباد و جاده های آسفالته سبزوار- نیشابور و سبزوار- قوچان امکان ارتباط با آن دشت را مقدور می نمایند. کمبود آب از جمله چالش های مهم زیست محیطی مناطق خشک و نیمه خشک می باشد با توجه به هیدروگراف واحد سالانه دشت جوین، سه دوره افت شدید در آبخوان دشت جوین قابل مشاهده می باشد. افت سطح ایستابی از سال آماری 74 تا 77 از 07/53 به 09/54 رسیده این روند، روند تقریبا نرمالی از افت را در جوین نشان می دهد اما از سال آماری 1377 به بعد تا سال 82 رقم افت از عدد 09/ 54 به 5/58 متر میرسد یعنی نزدیک به 5/4 متر افت را طی 4 سال آبی اتفاق افتاده است . نتایج هیدروگراف واحد سالانه سطح آب زیرزمینی دشت جوین نشانگر آنست که به دلیل کاهش بارندگی ، وجود چاههای عمیق بیشتر (حدودا 890 حلقه چاه عمیق) و برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی در این دشت، سطح آب زیرزمینی بطور غیر منتظره ای از سال های 1375-1374 تا سال آبی 1386-1385 افتی معادل 10 متر را به طور میانگین نشان می دهد که با پیشرفت این روند در آینده ای نه چندان دور شاهد خشکی تعداد زیادی از چاههای عمیق این منطقه و نیز آسیب پذیری آبخوان دشت مذکور در مقابل آلودگی در اثر بهره برداریهای بی رویه از آن خواهیم بود . نتایج حاصل از ترسیم نقشه های کیفی نیز کاهش شدید کیفیت این آبخوان را نشان می دهند.همچنین مقادیر بیشینه و کمینه افت، طی این دوره در دشت مذکور به ترتیب دراواخرزمستان و اوایل پائیزمی باشد. بطور کلی هیدروگراف سالانه دشت جوین در طی 12سال آبی 10 متر افت را برای دشت مذکور ترسیم می کند.