بررسی اثرات بعضی از متغیرهای اقتصادی بر حوادث ترافیکی در استان های کشور

حمل و نقل و ارتباطات از بخش های زیر بنایی در اقتصاد هر کشور به حساب می آید و به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود. سیاست های حمل و نقل در سراسر جهان به وضوح نیازمند رشدی هستند تا پابه پای تمایل فزاینده برای جابه جایی، توسعه یابند و کیفیت زندگی را حفظ کنند. این در حالیست که امروزه تصادفات ترافیکی و هزینه های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن، از یک سو وآثار زیانبار فیزیکی و روانی آن بر افراد جامعه از سوی دیگر، اساسی ترین مشکلی است که متخصصان و متولیان امور حمل ونقل و ترافیک را به چالش طلبیده است. افزایش روز افزون سوانح و حوادث حمل و نقلی، به ویژه حمل و نقل جاده ای هزینه های گزاف و مشکلات متعددی را بر صنعت حمل و نقل و عناصر مرتبط بر آن بر جای گذاشته است. هزینه های ناشی از تصادفات که می تواند شامل هزینه های مستقیم و غیر مستقیم باشد، بسیار گسترده و به دور از ذهن است. مطالعه آمار مربوط به تصادفات در دنیا نشان می دهد که جاده های ایران را می توان جزء نا امن ترین و پر حادثه ترین جاده های دنیا به شمار آورد این مطلب نشان دهنده این است که بخش حمل و نقل توجه بیشتری می طلبد. از این رو میل به شناسایی علل بروز این حوادث میان محققان گروههای مختلف کشور افزایش یافته است مهندسان حمل و نقل معتقدند تصادف پدیده پیچیده ای است که انسان، خودرو، محیط وجاده رکن های اصلی آن هستند، بروز حادثه ناشی از وجود نقص در یکی از این عوامل یا وجود نقص متقابل آن ها در یک حالت مخاطره آمیز است. در سالهای اخیر اقتصاددانان و مهندسین جاده و ترافیک به مدد روش های آماری و ابزارهای اقتصاد سنجی و استخراج عوامل اقتصادی اجتماعی موثر، اقدام به مدل سازی تصادفات کرده اند تا بتوانند به وسیله آن به شناسایی دقیق تر فاکتورهای تاثیرگذار در امنیت صنعت حمل و نقل دست یابند و همچنین میزان اثرگذاری سیاست های اتخاذ شده و یا تغییرات اعمال شده در صنعت طراحی خودرو و تجهیزات مربوط به آن، تغییرات مربوط به طراحی جاده و... را بر تغییر حوادث جاده ای مورد آزمون قرار دهند. در تحقیق حاضر سعی شده است به کمک مدل تلفیقی داده های تابلویی به مطالعه چگونگی تأثیر بهبود زیر ساخت های جاده ای و عوامل اقتصادی بر تلفات جاده ای ایران پرداخته شود. از این رو رابطه بین درآمد سرانه، مصرف سرانه سوخت، نسبت طول جاده های عریض به جاده های معمولی، سرمایه گذاری در زیرساختهای جاده ای به نسبت طول راه هر استان با لحاظ متغیر مجازی برای افزایش در بازار تولید خودرو با نرخ تلفات جاده ای مورد مطالعه قرار گرفت، داده های مورد استفاده مربوط به دوره زمانی 1380- 1385 و مربوط به استان های کشور است. با توجه به مدل سازی انجام گرفته و نتایج حاصل از آزمون هاسمن روش اثرات تصادفی را مبنا کار قرار دادیم، نتایج حاصل از تخمین روش های اثرات تصادفی رابطه منفی بین درآمد سرانه و نرخ تلفات نشان داد که به معنی رد فرضیه اول است. با اینکه انتظار می رود در نتیجه افزایش درآمد سرانه و با افزایش رفاه، میل به سفر و عبور و مرور افزایش یابد و در نتیجه خطر بروز حادثه افزایش داشته باشد، اما از طرف دیگر با رشد اقتصادی افراد جامعه به سمت خرید خودروها و تجهیزات ایمن ترتمایل پیدا می کنند. به علاوه بالا رفتن درآمد سرانه هر منطقه می تواند سبب بهبود شاخص های پزشکی و امداد رسانی آن منطقه می شود که این خود سبب کاهش نرخ تلفات می شود، که این تأثیرات می تواند بر تاثیرگذاری مثبت بر نرخ تلفات ناشی از افزایش عبور و مرور پیشی بگیرد. در حالیکه با توجه به ضریب منفی بین سرمایه گذاری در زیر ساخت ها و نرخ تلفات می توان گفت سرمایه گذاری در راهسازی می تواند نرخ تلفات را کاهش دهد، این سرمایه گذاری با توجه به کاهش تلفات بازگشت بسیار بالایی دارد و با اختصاص بودجه برای پروژه های راه می توان از بار هزینه های سنگین حوادث جاده ای بر دوش جامعه کاست.