بررسی مفهوم آیین و مراسم آیینی از منظر گروتوفسکی در تئاتر

از آنجا که یکی از خاستگاه های اصلی تئاتر آیین است و نیز از آنجا که مراسم آیینی از آیین مشتق شده است?از دوران یونان باستان انعکاسی از این دو در تئاتر وجود داشته است.بر همین اساس برخی از کارگردانان تئاتر-از جمله گروتوفسکی-رویکردی جدی به آیین و مراسم آیینی داشته اند و تئاتر خود را بر اساس آیین پی افکنده اند. بنابراین میتوان تئاتر گروتوفسکی را یک تئاتر آیینی نامید.اما اینکه کدام آیین ها منظور نظر است و این آیین ها به چه شکلی در تئاتر گروتوفسکی انعکاس یافته اند چیزی است که در این پژوهش به آن پرداخت شده است. زایش تئاتر از آیین?تفاوت آیین و مراسم آیینی?گرایش گروتوفسکی به آیین های شرقی و نمایش شرق?و آیینی بودن تئاتر گروتوفسکی مفروضات تحقیق حاضر است. هدف کلی تحقیق?تبیین رویکرد به آیین در تئاتر گروتوقسکی است. بررسی مفهوم آیین و مراسم آیینی?بیان نظریه های رایج درباره ی آیین و ارتباط آن با تئاتر?بررسی نگرش گروتوفسکی در مقام یک کارگردان به مقوله ی آیین و مراسم آیینی و نیز روشن کردن بازتاب این نگرش در فعالیت های تئاتری او ?اهداف اختصاصی این تحقیق است. پژوهش حاضر?یک پژوهش کتابخانه ای است و یاقته های آن از این قرار است: فعالیت های گروتوفسکی را در زمینه تئاتر میتوان به سه دوره تقسیم کرد:اجراهای تئاتری?فراتئاتر و تئاتر سرچشمه ها.در هرکدام از این سه دوره?گرایش به سوی مراسم آیینی وجود دارد. در اجراهای تئاتری برخی جرئیات و ظواهر اجراها به مراسم آیینی شبیه است. دراین دوره گروتوفسکی میکوشید نظامی جدید?اسطوره ای جدید و آیینی جدید بیافریند?به همین دلیل به سراغ نمایشنامه هایی می رفت که دارای بار آیینی-مذهبی بود. در فرا تئاتر گروه گزیده ای از مردم جداسازی می شدند و در جایی دور افتاده گرد هم می آمدند.سپس تلاش میشد که یک برخورد واقعی بین این افراد که در ابتدا مانند بیگانگان با هم رویرو می شدند بوجود آید تا آرام آرام از شر ترسها و بی اعتمادی های میان هم خلاص شوند.در واقع در فرا تئاتر حرکتی وجود دارد بسوی آیین های مشارکت جمعی و مراسم آیینی مربوط به آن. در تئاتر سرچشمه ها نیز بطور مستقیم مراسم آیینی شرق و آفریقا محور فعالیت هاست. گروتوفسکی در تئاتر سرچشمه ها رو به یک سلسله تجارب شبه تئاتری اروپا?آفزیقا?شمال و جنوب آمریکا و آسیا آورد.او در جستجوی خود در پی یافتن اصالت?سرچشمه و عمل ابتکاری در واکنش های متقابل اشخاص بود.ظاهرا گروتوفسکی می خواست با مشاهده و مطالعه ی آین های مسیحیت و یهودیت?شمنیسم?بوداییسم?آیین وودو و نهایتا فراتر رفتن از تمام این ها?مذهبی مخصوص به خود بیافریند که مراسم آیینی آن مذهب?در تئاتر سرچشمه ها تجلی پیدا کرده بود. همچنین گروتوفسکی در روش تربیت بازیگر?شدیدا وامدار تکنیک های نمایش آیینی آفریقا و شرق بوده است.تمام مسائلی که در باب نگاه آیینی گروتوفسکی به تئاتر ذکر شد در کنار هم موجب می شود که تئاتر گروتوفسکی را یک تئاتر آیینی بدانیم.