اثر اختلاف کاتیون-آنیون جیره در دوره خشکی و اوایل شیردهی بر عملکرد و برخی فراسنجه های خونی گاوهای شیری

تعداد 24 رأس گاو انتظار زایش هلشتاین شکم سوم 21 روز قبل از زایش بصورت آزمایش فاکتوریل 2×2 در قالب طرح کرتهای خرد شده در واحد زمان بر پایه طرح کاملاً تصادفی برای بررسی اثرات سطوح مختلف اختلاف کاتیون- آنیون جیره پیش و پس از زایش بر تعادل اسید- باز، غلظت مواد معدنی ادرار و پلاسما، وضعیت سلامتی، مصرف ماده خشک و عملکرد شیردهی بعدی استفاده شدند. فاکتور اول، اختلاف کاتیون- آنیون پیش از زایمان بودکه گاوها در 2 گروه دو جیره 100+ و 100- میلی اکی والان در کیلوگرم ماده خشک را دریافت کردند و فاکتور دوم، اختلاف کاتیون- آنیون پس از زایمان بود. بدین منظور بعد از زایمان گاوهای دریافت کننده جیره آنیونی در قالب دو گروه 6 رأسی هر کدام جیره های حاوی 200+ و 400+ میلی اکی والان در کیلوگرم ماده خشک و به همین ترتیب گاوهای تغذیه شده با جیره کاتیونی در قالب دو گروه 6 رأسی هر کدام جیره های مشابهی را تا 63 روز ابتدایی شیردهی دریافت کردند. برای کاهش اختلاف کاتیون- آنیون جیره از نمک های آنیونی و برای افزایش آن از بافرهای بیکربنات سدیم و کربنات پتاسیم استفاده شد. سطح 100- میلی اکی والان در کیلوگرم اختلاف کاتیون- آنیون جیره قبل از زایش باعث ایجاد اسیدوز متابولیکی خفیف وکاهش معنی دار مصرف خوراک، ph خون و ادرار ، غلظتهای سدیم و پتاسیم ادرار (p<0/01) و همچنین افزایش معنی دار غلظتهای کلسیم، منیزیم، کلر و گوگرد پلاسما و ادرار در مقایسه با تیمار 100+ میلی اکی والان در کیلوگرم شد. در دوره شیردهی، سطوح اختلاف کاتیون- آنیون پیش از زایش اثر معنی داری بر مقادیر مواد معدنی ادرار و پلاسما نداشت. افزایش سطح اختلاف کاتیون- آنیون جیره به 400+ میلی اکی والان در کیلوگرم بعد از زایمان افزایش معنی داری را در مقادیر مصرف ماده خشک در هفته های دوم، سوم، چهارم، پنجم و نهم شیردهی، تولید شیر در روز 15 شیردهی، درصد چربی شیر، کل مواد جامد شیر و تولید شیر تصحیح شده برای 4 درصد چربی، ph خون و ادرار، غلظتهای سدیم و پتاسیم پلاسما و ادرار و در مقابل کاهش معنی داری (p<0/01) را در غلظتهای کلسیم، فسفر، کلر و گوگرد ادرار باعث شد. سطوح اختلاف کاتیون- آنیون پیش و پس از زایش بر درصد لاکتوز، مواد جامد بدون چربی، پروتئین و بار میکروبی شیر اثر معنی داری را نشان نداد. کاهش اختلاف کاتیون- آنیون جیره پیش از زایش باعث افزایش معنی دار(p<0/01) کلسیم پلاسما در روز زایمان، مصرف ماده خشک در هفته اول شیردهی، تولید شیر روز 60 شیردهی، درصد چربی شیر و تولید شیر تصحیح شده برای 4 درصد چربی شد. سطوح اختلاف کاتیون- آنیون پیش و پس از زایمان تأثیر معنی داری بر غلظت های کلسیم، منیزیم، فسفر، کلر و گوگرد پلاسما در گاوهای شیرده نداشت. اختلاف کاتیون- آنیون پیش از زایمان بر هیچ کدام از مقادیر مواد معدنی ادرار و پلاسما در دوره شیردهی اثر معنی داری نداشت. با کاهش سطح اختلاف کاتیون- آنیون جیره در پیش از زایمان، زمان خروج جفت گاوهای شیری سریعتر بود. با اینکه درصد وقوع بیماریهای پیرامون زایش شامل جفت ماندگی، هیپوکلسیمی، کتوز، بیماریهای رحمی، ادم و ورم پستان در گاوهای دریافت کننده جیره آنیونی در دوره انتظار زایش کمتر بود، اما اختلاف معنی داری در مورد هیچ بیماری مشاهده نشد. نتایج کلی حاصله از این مطالعه نشان داد که کاهش سطح اختلاف کاتیون- آنیون جیره گاوهای نزدیک زایش موجب بهبود در عملکرد، هموستازی کلسیم و سلامتی دام می شود و بدنبال آن افزایش سطح اختلاف کاتیون- آنیون جیره گاوهای شیری در ابتدای شیردهی موجب افزایش عملکرد و بهره وری بهتر دام در کل دوره شیردهی می گردد.