بررسی پوسیدگی های قارچی ریشه و طوقه گندم در استان خراسان شمالی

بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه گندم از بیماری های مهم گندم در اکثر نقاط جهان از جمله ایران است. به منظور شناسایی عوامل پوسیدگی ریشه و طوقه گندم در استان خراسان شمالی در سالهای زراعی 85 - 1386و86- 1387 از مزارع گندم مناطق مختلف استان نمونه برداری بعمل آمد. از کشت قطعات حد فاصل نسج های آلوده و سالم طوقه و ریشه روی محیط کشت pda قارچ های phoma sp, periconia circinata , f.solani , fusarium oxysporum, trichoderma viride, gliocladoum viride , coniothyrium cerealis, bipolaris sorkiniana جدا و شناسایی شد. سپس جدایه ای از هر گونه بجزgliocladoum spو trichoderma virideبرای مطالعات بیماریزایی روی گیاهچه های گندم در شرایط گلخانه انتخاب شد. نتایج حاصل ازآزمایش بیماریزایی در قالب طرح کاملا تصادفی نشان داد که قارچ های bipolaris sorkiniana ، periconia circinata ، coniothyrium cerealis و phoma sp بیماریزا بوده و مقایسه میانگین اوزان تر و خشک ریشه و طوقه بوته های تلقیح شده بوسیله قارچ های فوق به روش آزمون دانکن نیز نشان داد که تفاوت معنی داری در سطح 5% بین آنها وجود دارد و b. sorkiniana عامل اصلی بیماری است.تنش رطوبتی برای همه قارچ ها اعمال شد. گونه های فوزاریوم علایم بیماریزایی از خود نشان ندادند. از هیچیک از نمونه ها قارچ gaeumannomyces graminis var. tritici جداسازی نشد. این قارچ برای اولین بار از استان خراسان شمالی(حتی خراسان بزرگ) بعنوان عامل پوسیدگی ریشه و طوقه گندم گزارش می شود. سه قارچ p.circinata, c. cerealis وphoma sp نیز برای اولین بار بعنوان عامل بیماری ذکر شده از ایران گزارش می شوند.