تاثیر آموزش مدیریت هوش هیجانی بر کاهش نشانگان استرس و راهبردهای مقابله ای در مادران دارای فرزند عقب مانده ذهنی آموزش پذیر

استرس بخش جدایی ناپذیر در زندگی بشر می باشد و هر کسی در موقعیت و زمان های مختلف آن را تجربه می کند و آثار زیانبارش را متحمل می شود، اما چیزی که مهم است اینکه افراد برای مقابله و کنار آمدن با آن از روش ها و راهبردهای متفاوتی استفاده می کنند که اثرات برخی از آنها بلند مدت و همیشگی (مانند راهبردهای مسأله مدار) و برخی دیگر کوتاه مدت و موقتی (مانند راهبردهای هیجان مدار) است.هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش آموزش مدیریت هوش هیجانی بر نشانگان استرس و راهبردهای مقابله با آن در نمونه ای از مادران دارای فرزند عقب مانده ذهنی آموزش پذیر است که بر اساس مطالعات انجام شده این گروه از مادران نسبت به مادران کودکان عادی استرس بیشتری را تجربه می کنند. در این تحقیق با استفاده از نمونه گیری تصادفی مرحله ای ابتدا از بین مناطق 22گانه شهر تهران یک منطقه به صورت تصادفی و از بین مدارس استثنائی آن منطقه نیز به طورتصادفی یک مدرسه انتخاب گردید سپس50 نفر از مادران آن مدرسه که حداقل دارای تحصیلات ابتدایی بودند، انتخاب شدند و به پرسشنامه های نشانگان استرس (سیدخراسانی و صدیقانی، 1377) و منابع مقابله با استرس لازاروس و فولکمن (1985) پاسخ دادند، سپس به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل ( هر گروه 25 نفر) تقسیم شدند. در مرحله آموزش، گروه آزمایش آموزش مدیریت هوش هیجانی را در 15 جلسه دریافت کرد، هر جلسه مختص به یکی از مولفه های هوش هیجانی بود و به طور متوسط یک ساعت و نیم به طول انجامید، ولی گروه کنترل به روال عادی زندگی خود ادامه داد و هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. پس از اتمام جلسات آموزش هر دو گروه آزمایش و کنترل مجدداً به پرسشنامه های نشانگان استرس و منابع مقابله با استرس پاسخ دادند. قابل ذکر است که این تحقیق با افت آزمودنی مواجه بود، 3 نفر از آزمودنی ها در گروه آزمایش به دلایل مختلف از همکاری با پژوهشگر امتناع ورزیدند و در زمان اجرای پس آزمون، 4 نفر از اعضای گروه کنترل حضور نداشتند به همین دلیل تعداد آزمودنی ها در گروه آزمایش به 22 نفر و گروه کنترل به 21 نفر تقلیل یافت. در نهایت نمره های پیش آزمون و پس آزمون دو گروه با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تفاوت معناداری بین نمرات نشانگان استرس و راهبردهای مقابله با استرس در دو گروه وجود دارد به این ترتیب که میزان نشانگان جسمانی، شناختی، عاطفی و کلی استرس آزمودنی ها در گروه آزمایش به طور معناداری(p=0/001) راهبردهای مقابله ای مسأله مدار و خرده مقیاس های آن شامل حل مدبرانه مسأله، جستجوی حمایت اجتماعی، مسئولیت پذیری و ارزیابی مجدد مثبت با سطح معناداری (p=0/001) در آنها افزایش یافت در حالی که در گروه کنترل چنین نبود. پس می توان چنین نتیجه گرفت که آموزش مدیریت هوش هیجانی در کاهش استرس و بهبود راهبردهای مقابله با استرس موثر می باشد.