بررسی و تحلیل دیوان ابن معتوق حویزی

شهاب الدین بن معتوق حویزی(1025-1087هـ./1616-1676م.)در دوره ای زیست که تمدن عربی واسلامی رو به افول نهاده بود. و در رأس این افول، کم رنگ شدن خلاقیت ونو آوری در ادبیات و شعر عربی قرار داشت؛ و ویژگی مهمی که بر تمام ادبیات عربی سایه انداخت و شعر و ادبیات عربی را از خلاقیت باز داشت مجموعه ای از بازیها و آرایه های بلاغی که معمولا فقط در سایه کم سو شدن نو آوری سر از خاک در می آورند. واین شاعر که در سایه دولت مشعشعی که در جنوب غرب ایران و جنوب عراق می زیست توانست در سایه حمایت امیر مشعشعی علی بن خلف که عمو زاده او نیز بود آثار خود را که دیوان شعری بیش نبود بر جای گذارد. وی در دیوان چهار هزار بیتی خود نو آوری چشمگیری نداشت و تنها ویژگی شعر او طبعی بودن این شعرها ست. به آن سان که همواره در آن لطافت و سبکی که معمولا در اشعار هم عصرانش کم یا نادر به چشم می خورد، بسیار به چشم می خورد. او همچنین در تمامی اغراض و مضامین شعری پیرو شعرای عرب است و بدون ویژگی که سخن از آن به میان رفت دیگر امر قابل توجهی در دیوان و به چشم نمی خورد. و او با اینکه شاعری توانا است هرگز بیرون از محدوده خصایص ادبی عصر خویش پا بیرون ننهاد و به همین علت نتوانست جای مهمی را در ادبیات عربی برای خود باز کند وتنها نسبت بندهای پنجگانه ای که در آخر دیوان او آمده موجب شهرت او در میان نقاد و نویسندگان عرب شده است، زیرا که به گمان بسیاری از ایشان این بندها پیشرس شعر نوی عربی است. به علاوه این وی در سوای مدح و ستایش در سایر اغراض شعری، از غزل تا باده سرائی و همچنین حماسه سرائی که در لا به لای قصایده او آمده است قدمی راسخ و شاعریتی تمام داشته است.