بررسی و مقایسه هومولوژی ژنومی سه رقم گندم ایرانی با جو معمولی توسط روش دورگگیری ژنومی در محل (gish)

گندم زراعی به چهار گونه اصلی از triticum شامل t. monococcum l. (دیپلوئید، دارای 14 کروموزوم)، t. turgidum l. و t. timopheevii zhuk. (تتراپلوئید، 28 کروموزومی)، t. aestivum l. (هگزاپلوئید، 42 کروموزومی) تعلق دارد. t. aestivum (گندم معمولی) با بیش از 20000 رقم، از نظر اقتصادی مهمترین بوده که به گستره وسیعی از محیط‏های کشت سازگار شده است. گندم در تغذیه انسان از اهمیت بالایی برخوردار است و تمام تلاشهای صورت گرفته در زمینهی ژنتیک گندم برای بالابردن هر چه بیشتر محصولدهی و کیفیت آن بوده است. در این راستا، مطالعات بسیاری در زمینه شناسایی ژنهای مفید و موثر در کیفیت محصول، مقاومت در برابر بیماریها و مقاومت در برابر تنشهای زیستی و غیر زیستی انجام شده است. در بیوتکنولوژی نوین سعی بر این است که صفات مفید از گیاهان خویشاوند گندم به این گیاه اقتصادی انتقال یابد. در زمینه تبارشناختی و ژنگانشناسی مقایسهای نیز پیشرفتهای چشمگیری صورت گرفتهاست. یکی از روشهایی که امروزه به صورت گسترده در ژنومیک مقایسهای مورد استفاده قرار میگیرد، دورگگیری در محل میباشد. دورگگیری dnaی ژنومی در محل (gish) با استفاده از dnaی ژنومی کل یک گونه مشخص به عنوان ردیاب (پروب) برای تحقیق هومولوژی dnaی کروموزومی این گونه با ژنوم گونههای دیگر با ساختار ژنومی متفاوت، به کار گرفته میشود. در این تحقیق با استفاده از روش دورگگیری dnaی ژنومی در محل (gish)، میزان هومولوژی (هم ساختی) سه رقم از گونه گندم (triticum aestivum l.) بومی ایران که در نواحی مختلف استان کرمان و برخی استانهای دیگر کشت میشوند، به نامهای چمران، روشن و پیشتاز با جو معمولی بررسی گردید. در این روش، پس از استخراج dnaی ژنومی جو (hordeum vulgar) و نشاندار نمودن آن توسط نوکلئوتید فلئورسنت فلئورسین-12dutp، آن را تحت عمل دورگگیری در محل با کروموزومهای متافازی سه رقم گندم قرار دادیم. بررسیها نشان داد که رقم چمران 12/5640 درصد، رقم روشن 12/1923 درصد و رقم پیشتاز 12/4764 درصد هومولوژی ژنومی با جو معمولی دارا میباشند. مقایسهی بین این سه رقم نشان داد که اختلاف معنیداری بین آنها از نظر هومولوژی ژنومی با جو معمولی وجود ندارد. بر این اساس، پیشنهاد میکنیم که این سه رقم از نظر میزان هومولوژی ژنومی با جو، در یک سطح هستند و تفاوت آشکاری از این نظر با یکدیگر ندارند.