بررسی اثربخشی بازی بر یادگیری مهارت کنترل خشم کودکان مقطع آمادگی مدارس آموزش و پرورش شهر تهران

شش سال اولیه زندگی کودک سال های " حساس " هستند، زیرا میزان رشد در این سال ها نسبت به سال های دیگر سرعت بیشتری دارد. پرورش کامل استعداد های کودک، به ویژه در این سال ها نیاز محیطی محرک و برانگیزنده دارد. منظور از " محیطی محرک و برانگیزنده " محیطی است که برای کودک فرصت هایی فراهم آورد تا کودک با آزمایش ها با اشیاء و مکان های متنوع روبرو شده، کسب تجربه کند و برای کودک فرصت هایی ایجاد کند تا کودک با بزرگتر ها، گروه های دیگر و هم ردیفان خود مواجه شود و به تعامل معنادار و غنی با آن ها بپردازد و محیطی است که امنیت عاطفی و حمایتی کودک را تأمین می نماید.» ( کول، 1991، ترجمه مفیدی، 1380 ) انسان در تمام مراحل زندگی خود دارای نیاز های متفاوتی می باشد که بایستی این نیاز ها به صورت نسبی و معقول بر آورده شوند تا وی بتواند به رشد طبیعی خود ادامه دهد. کودک نیز در سیر تکاملی خود، دارای نیاز های متفاوتی می باشد از جمله، نیاز به فعالیت و تحرک جسمانی و هم-چنین فعالیت ذهنی که در شش سال اولیه زندگی تا حد زیادی می توان این نیازها را از طریق بازی بر آورده ساخت. گاه والدین آگاهانه یا ناآگاهانه از بازی، تنها به عنوان وسیله ای جهت آرام کردن و سرگرم نمودن کودک خود استفاده می کنند حال آن که بازی های دوران کودکی نقش بسزایی در تکوین شخصیت کودک دارد. کودک بخشی از اوقات خود را در شبانه روز صرف بازی می کند و از این راه آمادگی لازم را جهت مواجه شدن با ناسازگاری ها و واقعیات آن در ابعاد وسیع پیدا می کند. « بازی فرصت بی همتایی برای بزرگسالان فراهم می کند تا دنیا را از نگاه کودک درک کنند و از آن جا که بازی برای کودک فعالیتی لذت بخش است، کودکان را ترغیب می کند تا آرام باشند، حالت دفاعی را، که ممکن است داشته باشند کاهش دهند و احساسات خود را بی پرده بیان کنند. بازی هم-چنین به آن ها کمک می کند تا مهارت های اجتماعی مفیدی به دست آورند و رویکردهای جدید و کار آمد حل مسئله را آزمایش کنند.» ( هیوز، ترجمه گنجی، 1384 ) « بازی کودک آموزش و درس نیست، بلکه گونه ای آزمایش کردن فرهنگ است. به بیانی دیگر، کودک خود را از راه بازی به فرهنگ جامعه و قوم خود نزدیک می کند. کودک شیر خوار از راه جنب و جوش های " حسی و حرکتی " خود را با محیط زیستی تازه سازگار می سازد و سپس در خردسالی می کوشد به وسیله بازی، رشد و تکامل جسمی و عقلی خود را تأمین می سازد و در اجتماع بزرگسالی جایی برای خود باز کند.» ( انگجی، 1384 ) از جمله فواید بازی می توان به اثرات آموزشی و تربیتی مثبت آن اشاره کرد از جمله؛ اثر آموزشی بازی در آموزش مهارت های زندگی مانند مهارت مدیریت خشم است که با استفاده از بازی می توان به کودکان آموزش داد که چگونه در موقعیت های استرس زا به کنترل خشم و پرخاشگری خود، به صورت معقول، بپردازند و با آن مقابله کنند. « خشم یک احساس طبیعی است که جزء هیجان های پایه به شمار می رود، ولی با توجه به این-که خشم می تواند منجر به رفتار پرخاشگرانه شود، شناسایی و مهار خشم و ابراز رنجش به شیوه جامعه پسندانه و غیر پرخاشگرانه ضروری است.» ( فتی، موتابی و دیگران، 1385 ) خشونت های غیرمعقول و تبعات سوء آن در ابعاد جسمی و روانی، در دوره ی کودکی بدون شک اثرات زیان باری در سلامت جسمی و روانی کودک چه در زمان حال و چه آینده خواهد داشت. بنابراین، باتوجه به مطالب فوق الذکر و سن کودکان، می توان از بازی به عنوان وسیله ای جهت شناسایی خشم، مدیریت آن و ابراز آن به شیوه ای معقول استفاده کرد.