مقایسه مقاومت ده هیبرید ذرت دربرابر کرم ساقه خوار ذرت ostrinia nubilalis hb. (lep., pyralidae)

کرم ساقه خوار ذرت،ostrinia nubilalis hb.، یکی از جدی ترین آفات ذرت در سراسر جهان و ایران می باشد. یکی از روش های کنترل این آفت استفاده از ارقام مقاوم است. لذا در این مطالعه 10 هیبرید ذرت تولید شده در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج برای تعیین هیبرید مقاوم به کرم ساقه خوار ذرت در سال 1386 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مغان، در دو آزمایش، سمپاشی نشده و سمپاشی شده به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی مقاومت هیبریدها در سه مرحله رویشی ذرت و حمله آفت انجام گرفت: در مرحله اول صفات تعداد دستجات تخم آفت، تعداد برگ آلوده و تعداد برگ به عنوان شاخص گزینش هیبریدها مورد ارزیابی قرار گرفتند که در این مرحله هیبریدها از نظر صفات فوق به جز تعداد برگ آلوده با یکدیگر تفاوت معنی دار داشتند. در مرحله دوم ارزیابی، بین هیبریدهای مورد بررسی از نظر زمان ظهور گل آذین نر، ارتفاع گیاه، قطر بلال با پوست و بی پوست در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی داری مشاهده شد ولی ازنظر قطر گره، طول دالان ساقه (دالان عمودی) و تعداد سوراخ بین هیبریدها اختلاف معنی دار مشاهده نگردید. نتایج مقایسه میانگین داده ها نشان داد که هیبریدهای sc 700 و678 bc دارای بیشترین ارتفاع و هیبرید 500 sc sweet corn دارای کمترین ارتفاع بودند و سایر هیبریدها مابین این دو هیبرید قرار گرفتند. در مرحله سوم ارزیابی از صفات درصد شکستگی ساقه، طول دالان افقی لارو در ساقه، تعداد لارو درون ساقه استفاده گردید. که بین هیبریدها از نظر صفت درصد شکستگی ساقه در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی داری مشاهده گردید. ارزیابی هیبریدهای برخوردار از این صفات نشان داد که هیبریدهای 301 sc ، sc 500 و sweet corn بیشترین درصد شکستگی ساقه را دارا بودند و بقیه هیبریدها درصد شکستگی کمتری داشتند. از لحاظ صفت عملکرد هیبرید، 700 sc دارای پتانسیل عملکرد بالایی بود. بین هیبریدهای مورد بررسی از نظر صفت عملکرد در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار مشاهده گردید، ولی هیبریدها از نظر طول دالان تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. دراین تحقیق مناسب ترین معیار برای انتخاب ژنوتیپ مقاوم، معیار تحمل تعیین گردید. در این مطالعه هیبرید sc 700 از میان هیبریدهای مورد ارزیابی بیشترین مقدار تحمل را نشان داد. همچنین این هیبرید با وجود داشتن لارو بیشتر درساقه درصد شکستگی کمتری را متحمل شده بود.