بررسی هیدروشیمیایی کارست منطقه شیرین بهار

منطقه شمیبار (شیرین بهار) در شمال شرق استان خوزستان و در فاصله 65 کیلومتری شهرستان مسجد سلیمان قرار گرفته است. این منطقه در محدوده عرض جغرافیایی َ15°32 تا َ25°32 شمالی و طول جغرافیایی َ30°49 تا َ45°49 شرقی قرار دارد و جزء حوضه آبریز رود خانه کارون به شمار می رود. منطقه شیمبار از سازند آهکی شیمبار تشکیل شده است و به علت عملکرد شدید تکتونیک پدیده های ساختمانی از جمله چینخوردگی ها (مانند تاقدیس چاله منار و شلار)، و راندگی ها (مانند راندگی چاله منار) و درزه ها و شکستگی ها در آن به وجود آمده اند. به خاطر تراکم بالای شکستگی ها در سازند آسماری، فرایند توسعه کارست در اغلب نقاط منطقه شیمبار به خوبی انجام گرفته و آبخوان کارستی مهمی را در منطقه ایجاد کرده است. به منظور ارزیابی هیدروشیمیایی آب زیرزمینی در آبخوان کارستی منطقه شیمبار چندین مرحله نمونه برداری از چشمه های مورد مطالعه در منطقه در سال آبی 87-86 انجام گرفت. تحلیل نتایج آنالیز نمونه ها نشان می دهد که تنها یک رخساره غالب بیکربناته – کلسیک و منیزیک در همه چشمه ها وجود دارد. فرایند تکامل یونی از زمان شروع تخلیه کانالی تا رسیدن به تخلیه انتشاری در چشمه ها از hco3--ca+2-mg+2 تا hco3--cl- ca+2-mg+2-na+ می باشد. نمودار بیکربنات در برابر کلسیم و منیزیم نشان می دهد که تغییرات بیکربنات با تغییرات کلسیم و منیزیم هماهنگ بوده و عامل کنترل کننده اصلی مقدار این پارامتر ها انحلال سنگ مخزن کربناته آسماری است. نتایج مطالعات در مورد سه چشمه مهم دره اناری، سرحونی و آبشکالو نشان می دهد که چشمه دره اناری با توجه به آبدهی بالای خود از حوضه آبگیر وسیع و سیستم جریان غالب کانالی برخوردار است. نمودار تغییرات ec، hco3-، cl- و ca+2 و بررسی های آماری نشان می دهد که ارتباط چشمه دره اناری با سایر چشمه ها از طریق جریان آب زیرزمینی کف پولژه چاله منار برقرار است. در چشمه فصلی سرحونی سیستم جریان غالب کانالی است و از آبدهی زیادی برخوردار است. چشمه دائمی آبشکالو با آبدهی نسبناً زیاد در مسیر آبراهه بین توده خرد شده مجاور راندگی و سازند کارستی آسماری قرار گرفته است. تراکم کم شکستگی ها و وجود پوشش خاکی روی سنگ مخزن چشمه آبشکالو نفوذ آب به داخل سازند را محدود کرده و موجب شده تا فرایند کارستی شدن در آن به خوبی توسعه پیدا نکند