حقوق متهم و مجرم از منظر فقه اسلامی و حقوق موضوعه

دادرسی و اعمال مجازات به عنوان مکانیزم معین نسبت به رفتارهای متهم و مجرم، بیانگر گونه ای از سلطه ی دولت بر شهروندانش است؛ علاوه بر این اعمال قدرت که در اختیار دولت قرار داده شده، باید از روش هایی که تضمین کننده ی رعایت عدالت و انصاف و تأمین کننده ی حقوق و آزادی های فردی که غایت قصوای هر دادرسی و مجازات عادلانه است، پیروی شود؛ بر این اساس از رهگذر حسن اجرای قوانین و رعایت حقوق شهروندی، ضرورت حفظ حرمت و کرامت انسانی و سایر اصول مربوط به حقوق متهم و مجرم ایجاب می کند که متهم برای به مخاطره نیفتادن آزادی و اثبات بی گناهیش و مجرم به منظور برخورداری از حقوق اولیه، چه در جریان مجازات بدنی و سلب کننده ی حیات و چه در مورد مجازات سلب کننده ی آزادی، از حداقل تضمینات کافی برخوردار باشند.