بررسی تنوع مورفولوژیکی و ژنتیکی توده های aegilops cylindrica ایران با استفاده از نشانگر مولکولی ریزماهواره

aegilops cylindrica (2n=4x=28, ccdd) گیاهی علفی از خانواده گرامینه می باشد که تاکنون صفات زراعی مفید بسیاری از قبیل مقاومت به تنش های محیطی و غیره در این گیاه شناسایی گردیده است. اطلاع از سطح تنوع ژنتیکی مجموعه های ژرم پلاسم و تعیین روابط ژنتیکی بین مواد اصلاحی گام اولیه و اساسی در برنامه های اصلاح نباتات می باشد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی توده های بومی ایران aegilops cylindrica 47 توده از بانک ژن ملی گیاهی تهیه و توده های مذکور قالب طرح مشاهده ای آگمنت در مزرعه تحقیقاتی موسسه نهال و بذر کرج کشت شدند. در بررسی تنوع بر اساس صفات مورفولوژیکی مشاهده شد که در مورد تمام این صفات، ضریب تنوع فنوتیپی از ضریب تنوع ژنتیکی بیشتر بود، که نشان دهنده تأثیر عوامل محیطی بر صفات مورفولوژیکی مورد بررسی می باشد. در تجزیه خوشه ای که با استفاده از صفات مورفولوژیکی بر اساس فاصله اقلیدسی و روش upgma توسط نرم افزار ntsyspc2.02 انجام شد، توده های مورد بررسی در 6 گروه دسته بندی شدند. به منظور بررسی بیشتر تنوع ژنتیکی میان توده های مورد مطالعه از نشانگرهای مولکولی ریزماهواره (ssr) استفاده شد. dna ژنومی استخراج شده از نمونه های گیاهی با آغازگرهای مربوط به 7 جایگاه ریزماهواره تکثیر و محصولات حاصل با استفاده از ژل پلی اکریل آمید واسرشته ساز الکتروفورز شدند. در بررسی مولکولی مجموعاً 71 آلل چند شکل با میانگین 14/10 به ازای هر جایگاه ریزماهواره بدست آمد. جایگاه های xgwm192 و xgwm33 به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار آلل موثر، هتروزیگوسیتی، شاخص شانون،pic و mi را داشتند. تجزیه خوشه ای به روش upgma (با نرم افزار ntsyspc2.02) جهت گروه بندی توده ها انجام شد بر اساس دندوگرام حاصل 47 توده به 5 گروه تقسیم شدند. از آنجا که آغازگر های xgwm192 و xgwm337 بیشترین مقدار شاخص چند شکلی را نشان دادند، این دو آغازگر بهتر از سایر آغازگرها توانستند فاصله ژنتیکی افراد را مشخص کنند. مقایسه نمودارهای درختی حاصل از تجزیه خوشه ای داده های مولکولی و صفات مورفولوژیکی با پراکنش جغرافیایی نشان می دهد که ارتباطی بین گروه های حاصل از گروه بندی براساس داده های مولکولی و صفات مورفولوژیکی و نواحی جغرافیایی وجود ندارد.