برآورد هموزیگوتی آلل های جنسی در کلنی های زنبورعسل استان مازندران و رابطه آن میزان جمعیت کلنی و عسل ذخیره ای

مکانیسم ژنتیکی تعیین جنسیت در زنبور عسل محدودیت های زیادی را در سیستم اصلاح نژادی ایجاد می کند. در کلنی هایی که آمیزش به صورت خویشاوندی صورت می گیرد، هموزیگوتی آلل های جنسی تحت تاثیر میزان خویشاوندی زنبوران نر با ملکه قرار می گیرد. هر چه میزان خویشاوندی والدین بالاتر باشد هموزیگوتی آلل های جنسی و در نتیجه میزان تولید نرهای دیپلوئید افزایش می یابد. از بین رفتن لاروهای نر دیپلوئید، سبب حذف تعدادی از آلل های جنسی موجود در جامعه ودر نتیجه کاهش تعداد آلل های جنسی می شود. این امر قدرت زنده مانی نوزادان و به آن میزان جمعیت و عملکرد کلنی ها را تحت تاثیر قرار می دهد. لذا آگاهی از تعداد و روند تغییرات آلل های جنسی در جوامع زنبور عسل به خصوص جوامعی که عملیات اصلاح نژادی در آنها انجام می شود و نیز تاثیر آن روی صفات تولیدی ، نقش بسزایی را در موفقیت برنامه های اصلاح نژادی ایفا می کند.در این پژوهش میزان هموزیگوتی آلل های جنسی و رابطه آن با میزان جمعیت بالغین و تولیدعسل در کلنی های زنبورعسل استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. استان مازندران به طور کلی دارای 275831 کلنی می باشد. از این تعداد 274747 کلنی مدرن و 1084 کلنی ، بومی می باشد که توسط 3976 زنبوردار شاغل در زنبورستان اداره می شود. همچنین بیشترین تعداد این کلنی ها 67120 کلنی است که مربوط به شهرستان بابل است و کمترین آن 459 کلنی است که متعلق به شهرستان محمودآباد است. قابل توجه اینکه از این تعداد کندو حدود 2414019 کیلوگرم عسل در سال تولید می شود.بررسی بر روی 1982 کلنی مشتمل بر 90 زنبورستان از 11 شهر استان مازندران انجام شد. نمونه گیری از قسمت شرق استان به سمت غرب استان آغاز شد که ابتدا میزان هموزیگوتی در کل شهرها اندازه گیری و سپس میزان عسل ذخیره برآورد گردید. به منظور برآورد تعداد آلل های جنسی، میزان زنده مانی نوزادان بر اساس روش "روتنر" (1988) و "پیج" (2002) و از طریق شمارش سلول های خالی در کنار سلول های سربسته نسلی ارزیابی شد. سپس تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار sas انجام شد.که پس از انجام محاسبات کلی ، درصد هموزیگوتی آلل های جنسی در کل استان 5/53 و به تبع آن تعداد آلل های جنسی 18/08 عدد ومیانگین تولید عسل ذخیره 9/47 کیلوگرم محاسبه شد که بیشترین میزان هموزیگوتی در شهرستان بابل و کمترین میزان هموزیگوتی درشهرستان نکاء و نیز بیشترین میزان تولید در شهرستان آمل و کمترین میزان تولید در شهرستان ساری برآورد گردید. به طور کلی بر اساس نتایج بدست آمده در تمامی شهرستان ها بین صفات مورد نظر رابطه خطی معکوس ومعنی داری وجود داشت. بطوریکه افزایش یک درصد به میزان هموزیگوتی آلل های جنسی سبب کاهش 0/15 قاب از جمعیت بالغین و 175 گرم از میزان تولیدعسل ذخیره گردید.