ارتباط تستوسترون و کورتیزول بزاقی، عملکرد رقابتی و انگیزش رقابت با شاخص روانی بیش تمرینی در کشتی گیران مرد نخبه

اگر چه هدف واضح تمرین ورزشی، افزایش عملکرد ورزشکار می باشد؛ اما چنانچه متخصصان علم تمرین در تعیین شدت و مدت تمرین و فواصل استراحتی بین آن ها توجه لازم را نداشته باشند ممکن است ورزشکاران با خطر بیش تمرینی روبرو شوند. برخی از عوامل موثر و متاثر از بیش تمرینی شناسایی شده، ولی تلاش برای آگاهی بیشتر در این زمینه هنوز ادامه دارد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط بین غلظت تستوسترون و کورتیزول بزاقی، نسبت بین آن ها، عملکرد رقابتی و انگیزش رقابت (انگیزش توان، انگیزش دستیابی به موفقیت، انگیزش اجتناب از شکست) با علائم اولیه روانی بیش تمرینی انجام شد. بدین منظور 24 کشتی گیر ملی ایران (14 کشتی گیر جوان در آخرین اردوی آمادگی برای مسابقات جام جهانی جوانان 2008 استانبول و 10 کشتی گیر بزرگسال در آخرین اردوی آمادگی برای مسابقات المپیک پکن) از بین مردان کشتی گیر نخبه آزاد و فرنگی ایران به طور هدفدار انتخاب شدند و سه نوبت در روز (ساعت 8،11 و 17) از آن ها نمونه های بزاق جمع آوری شد و غلظت کورتیزول و تستوسترون بزاق آن ها در هر ساعت و میانگین آن در کل روز تعیین گردید. همچنین به منظور ارزیابی انگیزش رقابت (انگیزش توان، انگیزش دستیابی به موفقیت و انگیزش اجتناب از شکست) و بیش تمرینی، در همان روز شرکت کننده ها به پرسشنامه ی نگرش ورزشی (ویلیس، 1982) و پرسشنامه ی استاندارد علائم اولیه روانی بیش تمرینی (جامعه ی پزشکی ورزشی فرانسه،1993) پاسخ دادند. و سپس رتبه ورزشی هر یک از کشتی گیران در مسابقات ذکر شده به عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد رقابتی در نظر گرفته شد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و فقط در مورد ارتباط عملکرد رقابتی و بیش تمرینی با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن و در سطح معنی داری 05/0 >p مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین شاخص روانی بیش تمرینی و غلظت کورتیزول بزاقی کشتی گیران جوان در ساعت 8، کشتی گیران بزرگسال در ساعات 11 و 17 و در کل در ساعت 8 و 17 ارتباط مثبت معنی داری وجود دارد و همچنین بین شاخص روانی بیش تمرینی و میانگین غلظت کورتیزول بزاقی در دو گروه جوانان و بزرگسالان و در کل ارتباط مثبت معنی داری وجود دارد (05/0 p<). از طرفی بین شاخص روانی بیش تمرینی و نسبتt/c رابطه ای معکوس و معنی دار در دو گروه جوانان و بزرگسالان مشاهده شد (05/0 p<). در حالی که در کل رابطه معنی دار نبود. اما بین تستوسترون بزاقی، عملکرد رقابتی و انگیزش رقابت و خرده مقیاس های آن با شاخص روانی بیش تمرینی رابطه ای یافت نشد (05/0p>). در این مطالعه غلظت تستوسترون بزاقی در ساعت 8، 11 و میانگین در گروه جوانان به طور معنی-دار بیشتر از بزرگسالان بود و عملکرد رقابتی جوانان به طور معنی دار بهتر از بزرگسالان بود. در نهایت نتیجه گیری شد که پرسشنامه علائم اولیه روانی بیش تمرینی می تواند به خوبی میزان فشار ناشی از تمرینات سنگین را ارزیابی کند. از این رو مربیان ورزش برای جلوگیری از مشکلات ناشی از بیش تمرینی و کنترل فشار وارده بر ورزشکاران می توانند از این ابزار که راحت و در دسترس می باشد، استفاده کنند.