شناخت رخساره های رسوبی، تاریخچه رسوبگذاری و پس از رسوبگذاری سازند پسته لیق در ناحیه چهل کمان و تنگ نیزار

چکیده حوضه رسوبی کپه داغ در پهنه شمالی ایران و در حاشیه جنوبی ابرقاره اوراسیا واقع است. این حوضه درون قاره ای پس از بسته شدن اقیانوس هرسینین و در طی کوهزایی سیمرین پیشین در زمان تریاس میانی تشکیل شده است. سازند پسته لیق به سن پالئوسن زیرین از رسوبات قاره ای شامل شیل قهوه ای، ماسه سنگ، کنگلومرا و مقادیر تبخیری تشکیل شده است. بمنظور مطالعه رخساره های رسوبی و تاریخچه رسوبگذاری و پس از رسوبگذاری سازند پسته لیق، دو برش تنگ نیزار و چهل کمان به ضخامت های 337 و 5/221 متر در شرق حوضه رسوبی کپه داغ مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس مطالعات پتروگرافی دو پتروفاسیس کنگلومرایی و ماسه سنگی (کوارتزآرنایت، ساب لیت آرنایت و لیت آرنایت) شناسایی شده است. همچنِن فرآیندهای دیاژنتیکی شناسایی شده در طی سه مرحله ائوژنز، مزوژنز و تلوژنز عمل نموده که شامل فشردگی (فیزیکی و شیمیایی)، سیمانی شدن(اکسیدآهن، سیلیس و کلسیت)، دگرسانی، جانشینی، انحلال، شکستگی و رگه های پرشده است. مطالعات بافتی و ساختارهای رسوبی سازند پسته لیق منجر به شناسایی سه مجموعه لیتوفاسیس آواری کنگلومرایی (gcm) ، ماسه ای(sl ,sr, sh, st, sp, sm)، گلسنگی(fl, fm) و رخساره تبخیری و همچنین 5 عنصر ساختاریch, la, ff, cr وcs شده است. مطالعات پترولوژیکی، رخساره های سنگی، عناصر ساختاری و جهت جریان دیرینه منعکس کننده محیط رسوبگذاری این نهشته ها در یک محیط رودخانه ای مئاندری با بستر گلی و ماسه ای و همچنین رسوبات خارج از کانال و محیط سالینا است. مطالعات پتروگرافی بیانگر موقعیت تکتونیکی کوهزایی برخوردی و کوهزایی چرخه مجدد ناحیه منشاء در رسوبات است. همچنین آنالیز جهت جریان دیرینه نشان می دهدکه جهت جریان از سمت جنوب شرق بطرف شمال غرب جریان داشته است. آنالیز چینه نگاری سکانسی این رسوبات بیانگر ته نشست آنها در طی افت سطح نسبی دریا در زمان پالئوسن زیرین است و شامل دو سکانسی رسوبی است که سه دسته رخساره lst, hst وtst در آنها تفکیک شده است.