نقش مدیریت منابع آب در حوزه آبریز رودخانه هراز

مدیریت منابع آب شامل مجموعه ای از فعالیت ها نظیر ذخیره سازی، انتقال و توزیع آب به منظور آبیاری مزارع می باشد . مدیریت آب عبارت از تنظیم منابع آب برای توزیع مناسب درزمان مناسب و مقدار مناسب در منطقه پروژه می باشد . در سالیان اخیر در کشور های توسعه یافته وظیفه بهره برداری و نگهداری از تاسیسات و مدیریت منابع آب توسط دولت به کشاورزان منتقل شده است. دلایل آن به شرح زیر می باشد 1-در خصوص دریافت وجه آب بها، عملکرد دولت بسیار ضعیف است. 2-به دلیل محدودیت بودجه دولتی ، مخارج بهره برداری و نگهداری بسیار زیاداست. این نوع انتقال وظیفه در کشورهای در حال توسعه سالها پیش آغاز شده است و با تاثیر پذیری از این موضوع ، دولت ایران نیز انجمن های آب بران را در دشت قزوین،حبله رود و تجن و بعضی جاهای دیگرتاسیس نموده است.در دشت هراز وظیفه مدیریت منابع آب توسط ادارات آبیاری ناحیه انجام میگیرد. ادارات مزبور وظیفه توزیع آب بر اساس حقابه توسط میراب را به عهده دارد.آب مورد نیاز آبیاری شالیزارهای دشت حدود 1043 میلیون متر مکعب میباشد، هر چند که مقدار سالانه آب رودخانه هراز 1080 میلیون متر مکعب است ، ولی بر خلاف ظاهر سرسبز ، دشت از خشکسالی رنج می برد ، از این رو ضرورت احداث سد در این مقاله آمده است . شبکه آبیاری و زهکشی، هزاران سال پیش ساخته شده است،تاسیسات مهمی که بتوانند مدیریت را تسهیل نمایند وجود ندارد، از اینرو به منظور پایداری کشت ، انتقال وظیفه به بهره وران ، به عنوان یک فعالیت اصلی به موازات توسعه و بهبودشبکه و منابع آب باید مورد ملاحظه قرار گیرد. با توجه به مشکلاتی که برای انجمن های آب بران ایران در این مطالعه آمده است ساختار پیشنهادی در این بحث کاملا متفاوت است.ضرورت دارد ابتدا ، این ساختار به صورت پایلوت اجرا شود و مورد ارزیابی و مطاله قرار گیرد.بر اساس داده های جدید هواشناسی، ظرفیت مورد انتظار کانالهای آبیاری و زهکشی یک بار دیگر محاسبه شده است. عوامل بسیاری شالیزار های دشت را تهدید می کند.مجموعه عوامل و مشکلات در این بررسی بیان شده است و راه حل های آن نیز آمده است .از منابع مهم آب دشت،آب بندان ها می باشد که دارای دو مشکل اساسی فنی و مدیریتی است ، ضمن بحث قراوان در مورد مشکل مدیریتی ، پیشنهادشده است که مسئولیت آن به وزارت کشاورزی تفویض شود، همچنیین برای حل مشکل فنی دو مدل ارائه شده است ، مدلی که توسط ژاپنی ها بحث گردیده و مدلی که توسط نویسنده پایان نامه طراحی شده است .