بررسی نگاه انتزاعی هنرمندان عصر تیموری (با تکیه بر مکتب هرات)

چکیده هنر انتزاعی، و بینش انتزاعی، سابقه دارترین بروز هنری بشر بوده که پیشینه اش به دوره پارینه سنگی می رسد. در هنر ایران نیز نگرش انتزاعی از اولین آثار به جا مانده دیده می شود و این نگرش با ورود اسلام به ایران قوی تر شده و جنبه های معنوی و عرفان در هنر اسلامی متجلی می شود. برای شناخت هنر و نقاشی تیموریان، ابتدا مطالعه ای بر تاریخ هنر نقاشی ایران و مکاتب آن صورت گرفته و به سیر تحولات نقاشی و نوع نگرش هنرمندان در هر عصر توجه شده است. شناخت بیشتر نگاه انتزاعی هنرمندان عصر تیموری، بررسی تاثیرات هنر سایر کشورها در برخورد انتزاعی در هنر این دوران، و بررسی تفاوت ها و شباهت های نگرش انتزاعگرایی در دوران تیموری و در هنر غرب از اهداف اصلی این پژوهش بود. رویکرد هنرمندان عصر تیموری به انتزاع، به دلیل ذهنیت خاص آنها بوده است، نه عدم توانایی در شبیه سازی و طبیعت گرایی. حضور اسلام و عقاید مذهبی هنرمندان این دوره، هنری آراسته، به نام هنر اسلامی را شکل بخشیده است که نگاه انتزاعی هنرمندان در این هنر در نگارگری، تذهیب و تشعیر بسیار چشمگیر و زیبا نمایان شده است. این انتزاع گرایی در ترسیم فضاها، فرم چهره ها و فیگورهای انسانی دیده می شود. نقوش تزیینی که ساده شده گل ها و گیاهان و جانداران هستند، در کنار فرمهای ساده هندسی به هم آمیخته شده اند و نگاره ها و تصاویری به وجود آورده اند که زیبایی جهان آسمانی مورد نظر هنرمندان را دارد. آنچه در هنر معاصر غرب به نام هنر انتزاعی، نامیده می شود در اساس و نگرش، تفاوت هایی اساسی با نگرش انتزاعی هنرمندان تیموری دارد، اما جرقه های این هنر با توجه و علاقه هنرمندان غربی به هنر شرق روی داد که در ترکیب با شرایط و عقاید هنرمندان غرب، به آنچه هم اکنون هنر انتزاعی نامیده می شود رسید.