اثر انتظار معلم بر میزان فراگیری دانش آموز

علیرغم گسترش آموزش برنامه ای از طریق تلویزیون در اکثر ممالک در حل توسعه، معلم هنوز بعنوان هسته مرکزی تعلیم و تربیت و مهم ترین وسیله آموزش باقی مانده است . معلم علاوه بر ایفای نقش اساسی خود یعنی آموزش مطالب درسی معمول در کلاس ، ناآگاهانه رفتارهائی بروز می دهد که گاه موجب تسهیل یادگیری دانش آموز و گاه نیز مانع فراگیری بیشتر وی میگردد. یکی از این رفتارهای ناآگاهانه انتظار معلم از دانش آموز است . برحسب تحقیقات عده ای از محققین علوم تربیتی دانش آموزان از فرصت های یکسان در کلاس برخوردار نمی باشند و هم چنین میزان تشویق و تنبیه آنان از جانب معلم به یک اندازه نیست . بنابراین هر معلم از دانش آموز خود انتظاری دارد که این انتظار را در قالب کلمات یا رفتار نسبت بوی ظاهر میسازد. و چون به موجب مطالعات انجام شده انتظار معلم تنها به پایه میزان فراگیری و هوش و توانائی های درسی وی استوار نیست و در مواردی عواملی چون نژاد، وضع ظاهر و موقعیت اجتماعی اقتصادی فرد تعیین کننده انتظار معلم است ، شاید بمیزان گسترده ای ظرفیت های ذهنی شاگردان بدین طریق از دست میرود. تحقیق حاضر به منظور دست یابی به چگونگی اثر انتظار معلم بر میزان فراگیری دانش آموز با درنظرگرفتن حدود توانائی درسی وی در شهریورماه 1356 در یکی از مدارس راهنمائی شیراز انجام گرفته است . برای نیل بدین هدف دانش آموزانی که در تعطیلات تابستانی خود بسر می بردند توسط آگهی به فراگیری زبان انگلیسی فراخوانده شدند. تعداد "78" دانش آموز سال سوم راهنمائی بطور داوطلبانه در این کلاس ثبت نام نمودند که تفهیم شده است بطور چشم گیری بالاتر از میانگین نمرات دو گروهی است که هیچگونه انتظاری به آنان تفهیم نشده است . بطورکلی با درنظرگرفتن نتیجه این مطالعه میتوان گفت که انتظار معلم از دانش آموز (در صورتیکه معلم از دانش آموز انتظار خوب بودن داشته باشد) یک عامل محرک و سوق دهنده برای دانش آموز در جهت فراگیری بیشتر میباشد و در هر دو گروه دانش آموزان قوی و ضعیف در درس بدون درنظرگرفتن میزان هوش آنها از اثر انتظار معلم به یک اندازه بهره میگیرند. در خاتمه، برای جلوگیری از اتلاف استعدادهای ذهنی که بر اثر تفهیم انتظارات معلم و در گروهی خاص قراردادن شاگردان توسط معلم ایجاد میگردد، به معلمان توصیه میشود که بخصوص در سالهای اولیه مدرسه از قراردادن شاگردان در گروهی خاص اجتناب نمایند. و برای احتراز از عواقب نابهنجار پرورش از تقسیم بندی دانش آموزان در گروههای مختلف براساس پیش داوریهای غیرمنصفانه خودداری کنند.