آتشفشان شناسی و پترولوژی آتشفشانهای کواترنر ناحیه گهقان بالا، شمال غرب بزمان

آتشفشانهای بازالتی کواترنر گهقان در شرق ایران در فاصله 50 کیلومتری شمال غرب قله کوه آتشفشانی بزمان واقع شده اند. از نظر تقسیمات زمین شناسی ایران منطقه گهقان در ایران مرکزی و مجاورت محل برخورد سه ناحیه ایران مرکزی ، ناحیه لوت و مکران واقع شده است . بازالتهای کواترنر مشتمل بر درشت بلورهای الیوین ، پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن بوده که در زمینه میکرولیتی از همین کانی ها قرار گرفته اندو بافتهای پرفیری، گلومروپرفیری و حفره ای را تشکیل داده اند. بافت جریانی بوسیله میکرولیتهای پلاژیوکلاز مشاهده می شود. وجود میکرولیتهای الیوین در زمینه و وجود بیوتیت در اکثر نمونه ها و همچنین نبود ارتوپیروکسن و حاشیه واکنشی در اطراف درشت بلورهای الیوین را می توان بعنوان شاخصی برای آلکالن بودن بعضی از بازالتهای گهقان دانست . گدازه های جدید و قدیمی تر براساس موقعیتی که در زمان تشکیل نسبت به سایر گدازه ها داشته اند، قابل تفکیک هستند. ماگمای تشکیل دهنده این آتشفشانها، از مواد فرار غنی بوده و در برخورد با آبهای زیرزمینی باعث فعالیتهای فراتوماگمایی و تشکیل دهانه های انفجاری و مار، در منطقه شده است . سن آتشفشانهای کواترنر گهقان بین 10000 تا 1000000 سال تخمین زده می شود. بازالتهای کواترنری گهقان از na2o و al2o3 غنی بوده و از نظر مقدارk2o در حد متوسط هستند. براساس کانی های نرم این بازالتها به دو گروه تقسیم می شوند: گروه دارای الیوین + نفلین (آلکالی بازالتهای سدیک ) و گروه دارای الیوین + هیپرستن(بازالتهای انتقالی) . این بازالتها در محیطهای کششی و کافتی تشکیل می شوند و می توانند از نظر شرایط تشکیل با بازالتهای آلکالن و انتقالی ناحیه آند و یا نواحی درون قاره ای مانند کافت شرق آفریقا مشابه باشند.