تخمین خواص هیدرولیکی خاک هایرسی استان گیلان با استفاده از توابع انتقالی

اندازه گیری خصوصیات هیدرولیکی خاک ها نظیر هدایت آب اشباع و ظرفیت رطوبت قابل دسترس در خاک های با بافت رسی به علت هزینه زیاد و زمان بری آن اغلب با مشکل مواجه است. در این طمالعه امکان تخمین این دو خصوصیت با اهمیت توسط خصوصیاتی از خاک که به سادگی قابل اندازه گیری هستند و به طور عمومی در مطالعات خاکشناسی ثبت می شوند، مورد بررسی قرار گرفته است. خاک های مورد مطالعه، خاک های کشاورزی با بافت رسی در استان گیلان است و درصد رس ‏‎(%c)‎‏، شن ‏‎(%s)‎‏، سیلت ‏‎(%si)‎‏ و وزن مخصوص ظاهری ‏‎(b.d)‎‏ و درصد کربن آلی ‏‎(%o.c)‎‏، به عنوان متغیرهای مستقل این مطالعه محسوب می شوند. از دو سری داده خاکشناسی استفاده شد. سری اول (شامل 187 نمونه) برای رگرسیون خطی چندگانه به منظور ایجاد رابطه ای بین هدایت آبی اشباع ‏‎(k )‎‏ ‎ و رطوبت قابل دسترس ‏‎(awc)‎‏ با پنج خصوصیت مستقل ذکر شده و سری دوم (شامل 34 نمونه) برای آزمون نتایج و تعیین دقت معادلات رگرسیونی بدست آمده، بودند. مدل های رگرسیونی بدست آمده برای تخمین هدایت آبی اشباع و رطوبت قابل دسترسی به شرح زیر بود:‏‎r =0.972‎‏ ‏‎(cm/day) k =-3.288+15.168 b.d-0.198%c+0.531%o.c‎‏ ‏‎r =0.855‎‏ ‏‎(%)awc=-17.830+0.974%c‎‏ ‏‎(%c>40)‎‏ارتباط وزن مخصوص ظاهری با اندازه خلل و فرج و مقدار کربن آلی نیز با تاثیر بر ساختمان خاک و هم آوری ذرات آن در ایجاد خلل و فرج مناسب موثر خواهند بود و در نتیجه می توانند بر افزایش مقدار هدایت آبی اشباع تاثیر گذارند ولی مقدار رس به علت تاثیری که بر اندازه خلل و فرج دارد می تواند بر مقدار هدایت آبی اشباع تاثیر معکوس بگذارد. هم چنین مقدار رس به همان علت افزایش خلل و فرج ریز در خاک موجب افزای نگهداشت آب در خاک شده و میزان رطوبت قابل استفاده در خاک را به مقدار قابل ملاظه ای افزایش می دهد. مقدار ضریب همبستگی بین مقادیر اندازه گیری شده و تخمین زده شده برای هدایت آبی اشباع ‏‎‏‎‏‎(r=0.979**‎‏) و برای رطوبت قابل استفاده ‏‎(r=0.935**)‎‏ بود.