تطور مفهوم حاکمیت در اندیشه سیاسی اهل سنت (مقایسه دوره میانه و معاصر)

اندیشه سیاسی اهل سنت بر اساس واقعیت های عینی و تحولات تاریخی شکل گرفته و نسبت به آنها متاخر بوده است و همیشه با توجه به شرایط و زمینه های متفاوت بیرونی و واقعیتهای تاریخی در دوره های مختلف تاریخی تحول و تطور یافته است. در این منظر می توان گفت اندیشه سیاسی اهل سنت تاریخمند است و در این تاریخمندی علت وجودی می یابد به این معنا که اگر دهه اول تاریخ اسلام حذف شود، کلیت اندیشه سیاسی اهل سنت حذف می گردد و این پیوستگیاندیشه با واقعیت های تاریخی در حیات سیاسی اهل سنت باعث شده مفاهیم سیاسی در پی تحولات و شرایط زمانه متحول گردد. آنچه این رساله دنبال آن است نشان دادن تطور مفهوم حاکمیت در اندیشه سیاسی اهل سنت در دو دوره حساس میانه و معاصر می باشد. مفهوم حاکمیت دوره میانه بر محور حاکم می گردد و یعنی حکومت با حاکم یک چیز است و با توجه به شرایط خاص دوره میانه بحث این است که حق اعمال قدرت و ارائه از آن کسی است که بتوان در شرایط بحرانی موجود امنیت و وحدت و حفظ شریعت را به ارمغان آورد و لذا تمام مسائل مربوط به حاکمیت از جمله شروط و صفات حاکم، شیوه های نیل به حاکمیت و الگوهای حکومتی متناسب با شرایط صرفنظر شده و تنها به شوکت و قدرت بسنده می شود و همچنین شیوه استیلا در دستیابی به قدرت به عنوان شیوه مشروع وارد اندیشه سیاسی اهل سنت می گردد.در دوره معاصر با توجه به تحولات داخلی و خارجی در جهان اسلام و مطرح گشتن اندیشه های جدید در جهان معاصر و عرضه شدن مفاهیم جدید در عرصه اندیشه از کی طرف و از طرف دیگروقوع بحران خلافت در جهان اسلام، اندیشه سیاسی اهل سنت را بشدت تکان می دهد چرا که خلافت محور فقه سیاسی اهل سنت درتاریخ بوده است. با توجه به همه این شرایط از سوی اندیشمندان اهل سنت در پاسخگویی به مسائل پیش آمده نظریات متفاوتی ارائه می گردد. برخی با بیان تفکیک دین از سیاست نظام خلافتی در اسلام را امری سیاسی و غیرشرعی دانسته و به سکولاریسم روی می آورند و امر حکومت و حاکمیت را به عهده مردم می گذارند و برخی با تاکید بر مبانی اسلامی از یک طرف و واقعیت های موجود در جهان و تاثیر افکار جدید از طرف دیگر دولت دینی و حکومت اسلامی را ارائه می دهند و بدین صورت بین مبانی اسلامی و عناصر دمکراتیک در مقوله حاکمیت جمع می کنند.