بررسی نقش برخی از پارامترهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی بر روند مهاجرت مغزها

با ظهور نسل جدید الگوهای رشد دورنزا، سرمایه انسانی از اهمیت روزافزونی برخوردار گشته است با این وجود غالبا شاهد خروج و مهاجرت سرمایه انسانی از جوامع کمتر توسعه یافته به جوامع توسعه یافته هستیم. این پدیده با نامهای مختلفی شناخته شده است که از جمله آنها می توانیم به فرار مغزها، مهاجرت مغزها و مهاجرت نخبگان اشاره کنیم. در این پایان نامه ابتدا به ترسیم ابعاد جهانی این پدیده خواهیم پرداخت. مورد بررسی نیز، مهاجرت مغزهای دانشجویی از 44 کشور دنیا به ایالات متحده امریکا -به عنوان کشور اول مقصد نخبگاناست. سپس با معرفی و محاسبه متغیری بنام نرخ عدم بازگشت که نخستین بار توسط پرفسور ‏‎huang (1988)‎‏ معرفی و بکار گرفته شده است، به کمی نمودن مهاجرت مغزها پرداخته ایم. با استفاده از روش ‏‎(generalized least squares)‎‏ نقش برخی از متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در توضیح متغیر عدم بازگشت بررسی نموده، بدین ترتیب سعی در شناخت عوامل موثر بر مهاجرت مغزها داریم. بر اساس نتایج این الگو هیچ تک عاملی را نمی توان به عنوان عامل موثر بر پدیده مهاجرت مغزها معرفی نمود بلکه مجموعه ای از عوامل در کنار یکدیگر و در تعامل با هم در تعیین الگوی مهاجرت موثر هستند. عوامل شناخته شده در این بررسی عبارتند از: کم بودن ظرفیت جذب اقتصادی کشور مبدا، خریدار داشتن مهارتهای نخبگان در بازارهای کشورهای توسعه یافته و عدم سلامت فضای سیاسی کشورهای مبدا. در خاتمه نیز نتیجه گرفته ایم که میل به حرکت و جابجایی به طور سیستماتیک در افراد ماهر وجود دارد. این میل وقتی به مهاجرت می انجامد که متغیرهای مختلف در کنار هم با اثر گذاری بر چارچوب هزینه-فایده شخص، تصمیم را به سمت مهاجرت سوق دهند.