حوزه عمومی در ایران پس از انقلاب اسلامی

یکی از مهمترین ومتاخرترین نظریات در مورد رابطه دولت و جامعه، نظریه حوزه عمومی است این نظریه وضعیت موجود را در جوامع مدرن بحرانی دانسته و خروج از آن را تنها از طریق به رسمیت شناختن سه حوزه متمایز اقتصادی، فرهنگی و سیاسی ممکن می داند. حوزه اقتصادی، علایق خصوصی و جزئی افراد در تمامی فعالیت های آنها را بر جهت کسب منافع شخصی شامل می شود. در مقابل، حوزه سیاسی به اداره علایق کلی و انضمامی افراد که به شکل قدرت عمومی نمایان می شود. ارتباط پیدا می کند. در حد فاصل میان این دو حوزه، حوزه عمومی قرار دارد. این حوزه به مجموعه ای از کنش ها و نهادهای فرهنگی اطلاق می شود که این امکان را به افراد می دهد تا فراتر از منافع خصوصی و جزئی و فارغ از دخالت قدرت دولتی درباره مسایل کلان و عمومی و اظهار نظر و بحث و گفتگوی آزاد پرداخته و از این طریق به اجماع، توافق و علایق کلی و انضمامی دست یابند.این رساله به بهره گیری از مبنای تئوریک بالا به بررسی رابطه موجود بین نگرش های سیاسی، دینی کنون ایران در مورد حوزه عمومی و جدال فضیلت و آزادی می پردازد. بر این اساس، پرسش اصلی این است که محور اصلی تمایز بین نگرش های سیاسی - دینی کنونی ایران در مورد حوزه عمومی چیست؟ در فرضیه پیشنهادی، محور این تمایز تقابل غایت گرایی - انسان گرایی، اخلاق گرایی - حقو گرایی و ساختار اجتماعی - سیاسی عمومی - ساختار اجتماعی - سیاسی افقی دانسته شده است. بدین ترتیب، این پژوهش نخست در مرحله توصیف، امکان و عدم امکان حوزه عمومی را در هر یک از نگرش ها مورد بررسی قرار می دهد و سپس در مرحله تبیین، چرایی آن را در جدال فضیلت و آزادی جستجو می کند. بر این اساس، این پژوهش حول سه نگرش فضیلت مدار، آزادی محور و گزینشی - ترکیبی سازمان یافته است.