اثر نسبتهای مختلف ردیف کاشت در کشت مخلوط ذرت و سویا

کشت مخلوط عبارت از کشت همزمان دو یا چند گیاه در مزرعه می باشد. اخیرا دانشمندان علوم زراعی راهی برای افزایش کارآیی استفاده از زمین به آن توجه خاصی نموده اند. به منظور تعیین اثر نسبت های مختلف کاشت بر کشت مخلوط ردیفی ذرت دانه ای (رقم سینگل کراس 704) و سویا (رقم هیل)، آزمایشی در سال زراعی 1378 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی ساری (خزرآباد) به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 11 تیمار {شامل نه نسبت ردیف کاشت مختلف (ذرت : سویا)، (4:4، 4:3، 4:2، 3:4، 3:3، 3:2، 2:4، 2:3 و 2:2} و چهار تکرار اجرا شد. هر کرت شامل ده خط کاشت به طول پنج متر بود. در نسبت های کاشتی که دارای تعداد ردیف سویای ثابتی بودند، با افزایش تعداد ردیف ذرت در کشت مخلوط ارتفاع ذرت افزایش یافت و متعاقب آن تعداد ردیف دان در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، وزن هزار دانه و عملکرد دانه کاهش یافت . اما با کاهش ردیف ذرت و افزایش نسبت سویا در کشت مخلوط، عملکرد ذرت نسبت به کشت خالص افزایش چشمگیری به میزان 15-60 درصد داشت ، که در اثر افزایش تعداد دانه در ردیف بلال ذرت بود. بیشترین عملکرد دانه ذرت مربوط به تیمار دو ردیف ذرت و چهار ردیف سویا بود. بیشترین عملکرد سویا نیز در تیمار نسبت کاشت دو ردیف ذرت و چهار ردیف سویا حاصل شد. در این جا نیز با ثابت ماندن ردیف های سویا و افزایش ردیف های ذرت در کشت مخلوط، عملکرد سویا کاهش یافت . کشت خالص سویا به علت رقابت برون گونه ای حداقل دارای بیشترین تعداد غلاف در بوته بود، اما عملکرد ردیف های کاشت (ذرت : سویا)، 4:2، 4:3، 4:4 و 3:2 به علت استفاده مطلوب تر سویا از منابع محیطی پس از برداشت کامل بوته های ذرت ، بیشتر از کشت خالص شد. بیشترین و کمترین نسبت برابری زمین به ترتیب در تیمارهای نسبت کاشت 4:2 و 2:4 (سویا: ذرت ) به مقدار 1/34 و 0/97 مشاهده شد. بیشترین درآمد ناخالص در تیمار نسبت کشت سه ردیف ذرت و چهار ردیف سویا حاصل شد، در حالی که کمترین درآمد ناخالص مربوط به تیمار کشت سویا بود.