ارزیابی اقتصادی سیستمهای آبیاری تحت فشار و کاربرد متد برنامه ریزی توافقی در انتخاب روش مناسب آبیاری، مطالعه موردی شهرستانهای داراب و فسا

در ایران مدتی است که برنامه ریزان و دولتمردان، توجه زیادی نسبت به مسئله آب و گسترش بکارگیری روشهای مناسب آبیاری، خصوصا روشهای آبیاری تحت فشار در کشاورزی، به عنوان جایگزینی برای روشهای سطحی نشان می دهند. در این راستا، ابزارها و امکانات فنی فراوانی بکار گرفته شده و بودجه زیادی صرف می گردد، لکن موضوعی که نادیده گرفته شده است ، سازه های تعیین کننده بکارگیری این تکنولوژیها و روشها توسط کشاورزان می باشد. در واقع گزینش و بکارگیری روشهای آبیاری، امریست بسیار مهم که تنها با در نظر گرفتن مسائل فنی قابل توجیه نمی باشد. امروزه با تحولات زیادی که در ارائه تکنولوژیهای مختلف آبیاری به بازار ایجاد گردیده، انتخاب سیستم مناسب آبیاری را مشکل نموده است . تصمیم گیری در انتخاب یک تکنولوژی خاص ، اگر بدون توجه به نقش عواملی که به نحوی در کارایی چنین تکنولوژی دخالت دارند صورت گیرد، ممکن است یک انتخاب بهینه نبوده و لذا جوابگوی نیاز آبیاری منطقه نباشد. هدف از این مطالعه، گزینش روش مناسب آبیاری برای زارعین استان فارس است . بدین منظور، با تعداد 35 زارع در شهرستانهای داراب و فسا که از انواع سیستمهای آبیاری استفاده می کردند از طریق پرسشنامه مصاحبه به عمل آمد. اطلاعات مکمل نیز از طریق مراجعه به ارگانهای مربوطه به دست آمد. جهت دستیابی به هدف مذکور، ابتدا یک ارزیابی اقتصادی از سیستمهای آبیاری تحت فشار که توسط بهره برداران استفاده می شود صورت گرفت . سپس به منظور انتخاب گزینه بهینه آبیاری، 5 روش در قالب 13 معیار با استفاده از یک تکنیک تصمیم گیری چند معیاری تحت عنوان "برنامه ریزی توافقی" مورد ارزایابی قرار گرفت . در قسمت اول مطالعه، نتایج نشان داد که استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار برای اکثر واحدها دارای توجیه اقتصادی است . در قسمت دوم، نتایج نشان داد که در 73 درصد موارد، سیستم آبیاری بارانی "چرخان" (ویلموو) به عنوان بهترین گزینه و سیستم آبیاری "کلاسیک نیمه متحرک " در 20 درصد موارد به عنوان بهترین گزینه و در حدود 47 درصد از موارد به عنوان دومین گزینه است . بنابراین سیستم آبیاری بارانی "ویلموو" به عنوان اولین و سیستم آبیاری بارانی "کلاسیک نیمه متحرک " به عنوان دومین گزینه بهینه شناخته شده است .