بررسی اثرات ضدقارچی عصاره متانولی پنج گونه گلوسیوم ایران، تعیین ساختمان و بررسی اثرات ضدقارچی احتمالی آلکالوئیدهای ساقه گیاه ‏‎glaucium oxylobum‎‏ ناحیه رودبار

آلکالوئیدها از جلمه متابولیت های ثانویه گیاهی، میکروبی و حتی جانوری با خواص فارماکولوژیکی گسترده هستند. گیاهان خانواده پاپاوراسه به دلیل غنا و تنوع محتوای آلکالوئیدی خود دارای جایگاه ویژه ای در بین گیاهان دارویی می باشند. به همین خاطر و با توجه به انتشار فراوان گیاهان این تیره در ایران، بخش وسیعسی از مطالعات فیتوشیمیایی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران به صورت پی گیر به جداسازی، تعیین ساختمان و تعیین مقدار آلکالوئیدهای گونه های بومی گیاهان این خانواده تمرکز یافته است. در راستای تحقیقات قبلی در زمینه خانواده پاپاوراسه و آلکالوئیدهای مربوط به این خانواده گیاه گلوسیوم اکسی لوبوم منطقه رودبار مورد مطالعه قرار گرفت. از بخش هوایی این گیاه به روش پرکولاسیون عصاره گیری شد، آلکالوئید تام گیاه جدا، و سپس با استفاده از شیوه کروماتوگرافی ستونی و کروماتوگرافی روی پلیت 5 آلکالوئید اصلی استخراج و خالص سازی گردید. با استفاده از طیف های ‏‎ir, mass, hnmr‎‏ این آلکالوئیدها شناسایی شدند. گلوسین، دیسنترین، سبیفرین، پروتوپین و آلوکریپتوپین. قابل ذکر است که دو آلکالوئید دیسنترین و سبیفرین برای اولین بار از این گونه گیاهی جدا شده اند. عصاره متانولی گیاه با غلظت 1% بر روی 7 سوش قارچی آزمایش شد. که از بین این سوشها، 4 سوش درماتوفیت، 2 سوش ساپروفیت و 1 سوش مخمر بود.به منظور بررسی اثرات ضدقارچی تاثیرگذاری و عدم تاثیرگذاری را از صفر تا چهار درجه بندی کردیم. صفر بیانگر عدم تاثیر عصاره ها و چهار بیانگر تاثیر کامل است. عصاره متانولی بر روی درماتوفیت ها اثر بسیار عالی داشت و بر روی سوشهای ساپروفیت و مخمر بدون اثر بود. آلکالوئید تام گیاه با غلظتهای 5/0%، 25/0%، 125/0% ، 6 0/0% ، 3 0/0% بر روی سوشهای درماتوفیت آزمایش شد. در غلظتهای 5/0% و 25/0% اثرات ضدقارچی بسیار عالی، در حد چهار مثبت مشاهده گردید. از غلظت 125/0% تا 3 0/0% اثرات مهاری رو به کاهش گذاشتند و نتایج مشاهده شده در حد سه مثبت تا دو مثبت بود. 5 آلکالوئید جداشده، با غلظت 3 0/0% مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی آلکالوئیدهای خالص نشان داد که اثرات ضدقارچی آلکالوئید تام را نمی توان به هیچ یک از آلکالوئیدها به تنهایی نسبت داد. همچنین دیسنترین اثرات ضدقارچی نسبتا خوبی دارد و می تواند به عنوان ترکیب پیشرو ‏‎(lead)‎‏ در سنتز داروهای ضدقارچی جدید با اثرات بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.