بررسی ژئوشیمیایی و رسوبات رودخانه زرشوران در رابطه با اثرات زیست محیطی فعالیت های معدنکاری

توجه روز افزون به مسائل زیست محیطی در معادن بر کسی پوشیده نیست. بمنظور معرفی یکی از پتانسیلهای معدنی و آلودگیهای ناشی از آن، مطالعه این اثرات در معدن زرشوران تکاب مدنظر قرار گرفته است. در فصل اول به ضرورت و اهداف مطالعه، معرفی منطقه و موقعیت زمین شناسی آن و همچنین مشخصات کانسار پرداخته شده است. در فصل دوم روشهای کار (نمونه برداری، آماده سازی نمونه ها، آزمایشات انجام شده و نتایج حاصل از هر کدام) معرفی شده و در انتها آمار حاصله، پردازش شده و تطابقها و همبستگیهای موجود شناسائی شده اند. در فصل سوم برخی فرایندهای ژئوشیمیایی بین آب و رسوب در هر ایستگاه نمونه برداری و دیگر پدیده ها و سدهای ژئوشیمیایی موجود در منطقه بررسی شده اند. در فصل چهارم اثرات زیست محیطی ناشی از معدنکاری در منطقه بررسی شده و استراتژیهای مدیریت در هر بخش معرفی شده اند. بطور کلی در این تحقیق از نمونه های آب و رسوب رودخانه ای، خاک اطراف معدن، سنگهای مجاور بستر رودخانه و گیاهان اطراف دهانه معدن به روش علمی نمونه برداری شد. آزمایشات انجام شده شامل دانه بندی (غربال کردن و هیدرومتری)، بررسی کانی های سنگین، ‏‎x.r.d‎‏ برای رسوبات و خاکها، کلسیمتری رسوبات، تهیه مقاطع نازک از سنگها و ‏‎a.a.s‎‏ برای کلیه نمونه ها می باشد. پراکندگی عناصر آلاینده مورد مطالعه ‏‎(as,sb,ag,zn)‎‏ تا نقاط نسبتا دور دست از معدن در محیط اثبات شده است. غنی شدگی از این عناصر در نمونه های آب و رسوب رودخانه ای، خاک، گیاهان و سنگها بخوبی مشهود است. بین ذرات رسوبی ریز (سیلت ورس) و عناصر مورد مطالعه همبستگی مثبت دیده می شود. وجود سدهای ژئوشیمیایی اکسیدی و هیدروکسیدی، کلوئیدها، کربناتها و تبخیرها (به میزان ناچیز) و تشکیل آبهای اسیدی معدنی در منطقه بررسی و اثبات شده است. در نمونه های آب و رسوب با افزایش فاصله از معدن میزان عناصر به طور نمائی کاهش می یابد. در ارزیابی آلودگی این منطقه در رده آلوده تا بسیار آلوده قرار می گیرد. مقادیر عناصر در منطقه با استانداردها، شاخصها و حدود قابل پذیرش مقایسه شده و همگی مبین آلودگی هستند. در انتها راهکارهای اجرائی برای کنترل پخش آلودگی در هر مورد پیشنهاد شده است.