کنترل کنه واروآ‏‎(varrpa jacobsoni) ‎‏ در کلنی های زنبور عسل اروپایی ‏‎(apis mellifera)‎‏ توسط برخی از ترکیبات گیاهی

کنه واروآ varrpa jacobsoni یکی از آفات مهم زنبور عسل اروپایی می باشد. که از طریق تغذیه خون لارو و شفیره آن و نیز انتقال عوامل بیماریزای مهلکی چون ویروس فلج حاد ، باعث نابودی کلنی زنبور عسل می گردد. در این تحقیق به منظور بررسی ترکیبات طبیعی ضد کنه که اصولا برای انسان بی خطر باشدو بتوان آنها را جایگزین سموم شیمیایی مصنوعی نمود ، عصاره ، اسانس، پودر و دود تعدادی از گیاهان را که بر اساس منابع موجود به عنوان گیاهان ضد کنه از آنها نام برده شده است. در سه مرحله مورد بررسی قرار گرفت.آزمایشات مرحله اولیه شامل بررسی تاثیر کنه این مواد بر کنه واروآ در پتری دیش و شیشه پنی سیلین و در شرایط آزمایشگاه بود. مواد مورد نظر عبارت بودند از : عصاره مرزنجوش ، افشره آویشن، رزماری ، لاوندا، گل سرخ، حنا ، مرزه و شوید. در خصوص آزمون پودرها پودر آویشن تنها پودر مورد موثر بودبه طوری که حتی در غلظت 1 به 1 نیز تلفات صددرصد ایجاد می نمود. در بین دوده های گیاهی نیز تنها دود آویشن موجب تلفات معنی دار کنه نسبت به شاهد گردید. آزمایشات مرحله دوم شامل بررسی اثرات تیمارهای گزینش شده بر کنه واروآ و زنبور به صورت توام در کندوچه های مخصوص نگهداری زنبور و در شرایط کنترل شده انکوباتور بود. این آزمایشات نیز در قالب طرح کاملا تصادفی و در 3 تکرار انجام گرفت.و مدت آزمایش یک هفته بود.نتیجه آنکه پس از تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار آماری ‏‎sas‎‏ افشره های آویشن ، نعنا، مرزه و شوید نسبت به شاهد استن اختلاف معنی داری نشان دادند پودر آویشن 1 به 1 نیر نسبت به شاهد تلفات معنی داری بر کنه نشان داد. اما تلفات ناشی از دود آویشن نسبت به شاهد معنی دار نبود، در بین افشره ها ، پودر و دود کاررفته در این مرحله تنها افشره شوید و مرنجوش موجب تلفات معنی دار زنبور عسل نسبت به شاهد شدند، لکن با توجه به پایین بودن تلفات نسبی تلفات از آنها نیز به منظور انجام مقایسه نتایج آزمایشگاهی با صحرایی استفاده گردید. آزمایشات صحرایی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی روی کلنی های زنبور عسل به مدت دو هفته انجام گرفت، در پایان هر هفته تلفات کنه و زنبور برآورد می گردید. تیمارها شامل عصاره و افشره های آویشن ، مرزنجوش نعنا شوید و شاهد استن بوداز استن به عنوان حامل تیمارها در اسپری استفاده گردید. طریقه اعمال تیمار مانند روش آزمون دوم اسپری مواد روی بدن زنبور بود. در زمان اجرا ی آزمایش برخی از تیمارها موجب بروز آشفتگی در کلنی شده که تلات زنبور در اثر افشره های مرزه و شوید به طور قابل توجهی بالا بود. پودر آویشن نیز در شرایط صحرایی که حدود اواخر مهرماه انجام شد باعث بروز دیده غارتگری در کندوی مورد آزمایش گردید. نتیجه آزمایش های صحرایی نشان داد که نعنا و آویشن بالاترین درصد تلفات را بر کنه واروآ داشته حالیکه اثر سوئی بر زنبور عسل نداشتند.به هر حال آنچه معلوم می گرددآن است که گیاهانی چون نعناع ، آویشن ، مرزنجوش ،مرزه ، شوید، دارای مواد ضد کنه هستند که با بررسی های بیشتر و تجزیه شیمیایی مواد موثر می توان بی خطر یا بسیار کم خطری بر اساس اجزای موثر این گیاهان تهیه و جایگزین سموم مرسوم فعلی کرد.