مدلسازی اثرات تغییر تراکم بر حمل و نقل شهری (نمونه موردی منطقه شش شهرداری تهران)

برنامه ریزی حمل و نقل شهری به همراه برنامه ریزی بخش های کاربری اراضی، زیر ساختها و سایر بخش ها ، بعد کالبدی ((برنامه ریزی جامع شهری)) را تشکیل می دهند. علیرغم ارتباط متقابل و مستمر دو مقوله کاربری اراضی شهری و حمل و نقل شهری از نظر تئوری، جدایی برنامه ریزی شهری و برنامه ریزی حمل و نقل شهری باعث بوجود آمدن مشکلات و معضلات عدیده ای در سطح شهرها و بویژه بزرگ گردیده است. شهر تهران در سالهای اخیر با تغییرات عمده ای در ابعاد کالبدی - فضایی مواجه بوده است. نوسانات دردصدی تراکم ساختمانی را می توان به عنوان یکی از بارزترین این تغییرات مطرح نمود. اگرچه این امر تا حدودی پاسخگوی بخشی از مسایل شهری نظیر کمبود مسکن بوده است، لکن به دلیل جدایی از برنامه ریزی حمل و نقل شهری مسایلی را نیز به دنبال داشته است. هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه متقابل کاربری اراضی و سیستم حمل و نقل شهری به منظور طراحی مدلی مناسب برای تحلیل اثرات تغییرات تراکم بر حمل و نقل شهری با تاکید بیشتر بر تقاضای سفر است . به این منظور این دو موضوع و مدل های یکپارچه بررسی گردید. مدلسازی در سیستم پویا جهت طراحی یک مدل یکپارچه کاربری اراضی و حمل و نقل شهری با استفاده از نرم افزار ‏‎vensim‎‏ روشی است که برای نخستین بار در این پژوهش مورد استفاده واقع شده است. این مدل برای محله پنج شهرداری منطقه شش تهران طراحی و شبیه سازی شده است. به عنوان نتیجه می توان گفت که علی الاصول افزایش تراکم در ساختار موجود شهرها قابل قبول است، اما از آنجائیکه هرگونه تغییر موجب بروز مسایلی در زمینه حمل و نقل خواهد شد، لذا ضروری است تا این اثرات قبل از هر گونه برنامه ریزی مد نظر قرار گیرد. مدل هایی نظیر مدل توسعه یافته در این تحقیق، توانایی تحلیل این اثرات و ارائه سناریوهای مناسب برای تصمیم گیران و برنامه ریزان راندارند. تهیه سطح بندی تراکمی برای مناطق مختلف و تعیین سلسله مراتب برای آنها به گونه ای هماهنگ با برنامه ریزی های حمل و نقل شهری بویژه در زمینه تولید و جذب سفرها از جمله راه کارهای موثر است.