بررسی کاربرد هزینه یابی بر مبنای فعالیت ‏‎(abc)‎‏ در افزایش بهره وری (مطالعه موردی: کارخانه سیمان فارس)

هزینه یابی بر مبنای فعالیت ‏‎(abc)‎‏ یکی از سیستم های نوین بهای تمام شده محصولات و خدمات می باشد که اطلاعات مورد نیاز مدیران را بهتر و دقیق تر فراهم می کند و آ،ان را در تصمیم گیری صحیح و مناسب یاری می نماید. این پژوهش جز تحقیقات موردی و کاربردی است که در کارخانه سیمان فارس انجام گرفته است. پس از بررسی و تجزیه و تحلیل روش موجود بهای تمام شده آن کارخانه و تشخیص نقاط قوت و ضعف آن، سیستم ‏‎(abc)‎‏ طراحی و ارائه شده است. در گام اول طراحی، فعالیت های مراکز خدماتی و تولیدی با استفاده از جدول شرح فعالیت ها و منابع مورد لزوم و مراجعه به قسمت های مختلف سازمان و مصاحبه با افراد و مشاهده کارها تشخیص داده شدند. در گام دوم طراحی، منابعی که صرف هر یک از این فعالیتها می گردد، مورد پیگیری قرار گرفته و شناسایی گردید. ایجاد مراکز فعالیت خدماتی وتولیدی که بصورت بخشی و براساس چارت سازمانی است، گام سوم طراحی ‏‎(abc)‎‏ بود. سپس با استفاده از جدول تعیین ارزش افزوده و مبنای تسهیم هزینه فعالیت ها، فعالیت های دارای ارزش افزوده و بدون ارزش افزوده،با استفاده از تعریف ارزش افزوده که در فرهنگ ‏‎(abc)‎‏ مطرح می گردد، مشخص شدند. پس از شناسایی فعالیت های دارای ارزش افزوده و بدون ارزش افزوده، بهره وری فعالیت های مراکزهای مراکز فعالیت محاسبه گردید. جدول مذکور جهت ارائه گزارشات عملیاتی که برای مدیران عملیاتی و میانی تهیه می گردد، مورد استفاده قرار گرفت. در ادامه جدول صورتحساب هزینه فعلایت های کلان که برای ارائه گزارشات استراتژیک به مدیران عالی فراهم می شود، طراحی گردید. به منظور اجرای گام های چهارم و پنجم طراحی سیستم ‏‎(abc)‎‏، جدول بالا جهت ساختاردهی به دفاتر کل حسابداری و انتخاب مبنای تسهیم هزینه فعالیت ها، تهیه و مورد استفاده قرار گرفتند. در نهایت با استفاده از سیستم ‏‎(abc)‎‏، بهره وری مراکز فعالیت خدماتی و تولیدی تعیین گردید و نشان داده شد که سیستم ‏‎(abc)‎‏ باعث صرفه جویی در هزینه ها و در نتیجه افزایش سود کارخانه گردیده است. با حذف فعالیت های غیرضروری و بدون ارزش افزوده، بهره وری مراکز فعالیت و در نهایت بهره وری کل کارخانه سیمان افزایش یافت. افزون بر این، نتیجه گیری گردید که با استفاده از سیستم ‏‎(abc)‎‏ می توان به ارزیابی عملکرد مراکز فعالیت پرداخت و مازاد یا کمبود نیروی انسانی دایره ها را با مقایسه تعداد نیروی کار و حجم فعالیت ها مشخص نمود. یکی از یافته های مهم تحقیق این بود که فعالیت تدارکات قطعه در کلیه مراکز فعالیت ‏‎‎‏(به غیر از مراکزی که کار اصلی آنها انجام تدارکات یا کمک در امر تدارکات می باشد) فعالیتی غیرضروری و بدون ارزش افزوده بود. زیرا این فعالیت باعث اتلاف وقت نیروی انسانی می گردد و همچنین موجب می شود که افراد آن قسمت ها وظیفه اصلی خود را به نحو مطلوبی انجام ندهند. بدین جهت پیشنهاد گردید که واحد یا مرکز فعالیتی تحت عنوان ((تدارکات داخلی)) ایجاد شود تا کارهای مربوط به تدارکات کلیه قسمت ها و مراکز فعالیت را پیگیری نماید.