بررسی اثر تزریق درون صفاقی آنتاگونیست های گیرنده های هیستامینرژیک بر فعالیت محور ‏‎hpa‎‏ و حافظه و یادگیری احترازی غیر فعال در موش صحرائی نر نژاد ویستار

اثرات تزریق درون صفاتی ‏‎(i.p.)‎‏ پیریلامین آنتاگونیست گیرنده ‏‎h1‎‏ هیستامین و سایمتیدین آنتاگونیست گیرنده ‏‎h2‎‏ هیستامین، بر روی زمان تاخیر در ورود به بخش تاریک ‏‎(step-through latency, stl)‎‏ از طریق تست یادگیری احترازی غیر فعال و نیز سطح پلاسمایی ‏‎atch‎‏ و کورتیزول در موش صحرائی ‏‎(rat)‎‏ مورد مطالعه قرار گرفت. تزریق درون صفاتی ‏‎(i.p.)‎‏ پیریلامین با غلظت های ‏‎20 mg.kg-1‎‏ و 10 سایمتیدن با غلظت های ‏‎20mg.kg-1‎‏ و 10 موجب تخریب بیادآوری در شیوه احترازی غیر فعال - که امروزه وسیله مناسبی برای بررسی فرآیند حافظه می باشد- به غلظت موثر ‏‎20 mg/kg‎‏ می شود. دو دارو در روز ‏‎5mg.kg-1‎‏ تاثیر معنی داری بر روی زمان ‏‎stl‎‏ به جا نمی گذارند. در این پروژه تحقیقاتی، بکارگیری آنتاگونیست های گیرنده‏‎h1‎‏ و ‏‎h2‎‏ هیستامین، موجب کاهش سطح پلاسمایی ‏‎acth‎‏ و کورتیزول شده است. بطوریکه پیریلامین و سایمتیدین هر دو در دوزهای ‏‎20 mg.kg‎‏ و 10 باعث کاهش سطح پلاسمایی ‏‎atch‎‏ و کورتیزول با غلظت ‏‎20 mg.kg-1‎‏ شده اند. دوز ‏‎5mg.kg-1‎‏ دو دارو بر روی میزان ‏‎atch‎‏ و کورتیزول غیر موثر بوده است. تزریق توام پیریلامین با غظلت موثر ‏‎20 mg.lg‎‏ و سایمتیدین با غظلت موثر ‏‎20mg.g-1‎‏ بدون اینکه حالت سینرژیستی ایجاد کند، باعث تخریب بیادآوری شده و زمان تاخیر در ورود به بخش تاریک ‏‎(stl)‎‏ را کاهش داده است. بعلاوه میزان پلاسمایی کورتیزول و ‏‎atch‎‏ در تزریق توام دو دارو کاهش یافته است. بطوریکه در مورد کورتیزول حالت سیترژیستی ایجاد کرده و در مورد ‏‎atch‎‏ بدون ایجاد حالت سینرژیستی موجب کاهش سطح پلاسمایی ‏‎atch‎‏ شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد که گیرنده های ‏‎h1‎‏ و ‏‎h2‎‏ هیستامین هر دو در بیادآوری حافظه نقش دارند. ولی با توجه به اینکه در دوز موثر ‏‎20mg.kg-1‎‏ پیریلامین آنتاگونیست گیرنده ‏‎h1‎‏، میزان ‏‎stl‎‏ را بیش از سایمتیدین آنتاگونیست گیرنده ‏‎h2 ‎‏، در این دوز کاهش داده است، چنین به نظر می رسد که گیرنده ‏‎h1‎‏ در فرآیند تثبیت حافظه ارجح باشد. در مورد نقش هیستامین بر روی سطح پلاسمایی ‏‎acth‎‏ و کورتیزول نیز یافته ها نشان می دهند که هیستامین آزاد شدن ‏‎atch‎‏ را در سطح هیپوتالاموس از طریق فاکتورهای هیپوتالاموسی مانند ‏‎avp‎‏ یا ‏‎crh‎‏ انجام می دهد. چرا که فیبرهای عصبی هیستامینرژیک درهسته های ‏‎pvn‎‏ و ‏‎son‎‏ که محل اجسام سلولی نورونهای آزاده کننده ‏‎avp‎‏ و ‏‎crh‎‏ می باشد، از لحاظ نوروآناتومیکی شناسایی شده اند. در مورد افزایش سطح کورتیزول در اثر هیستامین به نظر می رسد ‏‎acth‎‏ واسطه این ترشح باشد. ولی وجود فاکتورهای احتمالی دیگر نظیر کاتکول آمین ها و ماده ‏‎p‎‏ را نباید نادیده گرفت. احتمال دیگر این است که هیستامین مستقیما بر روی بخش قشری غده آدرنال اثر کند و منجر به آزادسازی کورتیزول شود. بهر حال گیرنده های ‏‎h1‎‏ و ‏‎‏‎h2‎‏ هر دو در آزادسازی ‏‎acth‎‏ و کورتیزول نقش دارند و آنتاگونیست های دکر شده باعث مهار این عملکرد می شوند. حال با توجه به اینکه ‏‎acth‎‏ با تاخیر انداختن زمان فراموشی باعث تمرکز، دقت و تسهیل در بیادآوری حافظه می شود و کورتیزول با حذف پاسخهای نامناسب، سازش رفتاری را فراهم می آورد و هیستامین منجر به آزادسازی و افزایش سطح پلاسمایی این دو شده است، این پروژه پیشنهاد می کند که امکان دارد هیستامین از طریق افزایش سطح این دو هورمون، باعث بهبود بیادآوری و حافظه شود.